Tuz ihtiyacımız ve doğru tüketme yolları
Tuz hepimiz için vazgeçilmez bir lezzettir; daha yemeğin tadına bakmadan birçoğumuz hemen elimize tuzluğu alır ve bir güzel yemeği tuzlarız. Ama hiç birimiz ne kadar tuz kullandığımızı ya da günlük ihtiyaçlarımızı karşılamak amacıyla yapmayız bu işlevi; sadece bir alışkanlık ve damak tadımızı koruyabilmek için yapılmış seri bir davranıştır. Sağlığımızı koruyabilmek için günlük tuz ihtiyacımız nedir? İlk önce buna değinelim. Günlük sodyum ihtiyacımız 2 bin 400 mg'dır. Bu miktarda sodyumu ise günlük tüketeceğimiz 5 gram tuz ile karşılayabiliriz. Yaptığım bir çalışmada günlük tükettiğimiz tuzun 12-14 gram olduğunu gördüm. Tüketmekte olduğumuz besinlerin hemen hemen hepsinde doğal tuz bulunmaktadır. Biz dışarıdan eklemesek bile günlük ihtiyacımızı rahatlıkla karşılayabiliriz. Fazlatuztüketirsekneolur? İhtiyacımızdan fazla tuz tüketmek öncelikle idrarla fazla kalsiyum atılımına yol açar. Bu da kemiklerden kalsiyum kaybını yükselterek, zamanla kemik erimesine neden olur; kırılma riskini ve osteoporozu da arttırabilmektedir. Bir başka sağlık sorunu da, kan basıncımızdır. Yüksek tansiyona eğilimimiz varsa ya da yüksek tansiyon hastasıysak, tuz tüketimini sınırlamamız gerekir. Tuztüketiminiazaltmakiçinneleryapabiliriz? Öncelikle yemeklerimize nane, fesleğen, kekik, maydanoz gibi baharatları katabiliriz. Aşırı tuzlu olan turşu, salamura, konserve ve tuzlama gibi yiyeceklerin tüketimini azaltabiliriz. Ancak sağlığımız için önemli bir mineral olan iyot, tükettiğimiz sofra tuzunda zenginleştirildiği (sofra tuzlarına eklendiği) için günlük çeyrek çay kaşığı sofra tuzu kullanarak iyot ihtiyacımızı karşılamış oluruz. Bazı yörelerimizde toprakta ve suda yetersizliği tespit edilen iyot, halk sağlığını korumak amacıyla (guatr ve zihinsel gerilik gibi) sofra tuzlarımıza eklenmiştir. İyot çabuk kayba uğrayabildiğinden, ışık görmeyen yerlerde muhafaza edilmelidir. "Aşırı tuzdan kaçınalım" dedik ama bir de tuz ihtiyacımızın arttığı zamanları hatırlatalım. İshal durumunda vücudumuz sürekli su ve elektrolit kaybına uğrar. Tuz kaybı da baş sıralarda yer alır. Bu durumda tuz tüketimi mutlaka arttırılır. Sıcak havalarda ve egzersiz yapıldığında terleme ile kayıp yine fazla olacağından tüketim arttırılmalıdır. Sağlıklı bir şekilde tuz tüketmek ve fazlasından korunmak için bol su içmeli, taze sebzemeyve tüketmeliyiz. Az tuzlu, bol tatlı günler dilerim.