Katalizör İnhibitör
Bugün size TUBİTAK'tan yayımlanan 107KimyaÖyküsü adlı kitaptan küçük bir alıntı aktarayım. Bakalım, aslında neyleilgiliyazdığımı çözebilecek misiniz?
***
100 yıl kadar önce bir kimyacı, içinde hidrojen ve oksijen karışımı bulunan bir kaba usulca platin bir tel daldırıyordu. Sonuç olağanüstüydü. Kabın içi hızla su buharı doluyordu. Sıcaklık basınç değişmediği halde, binlerce yıl süreceği sanılan etkileşim, birkaç saniyeye sığmıştı. Hepsi bu kadar da değildi. Platin telde hiçbir değişiklik meydana gelmiyordu. Bilimadamı bir sihirbaz değil ciddi bir kimyacıydı. AlmanbilimadamıDöberiner. Gözlemlediği olaya bugün kataliz adı verilmektedir.
***
Kaplumbağaları yıldırım gibi hızlandıran bu maddelere katalizör deniliyor. Canlı organizmalarda ise bu işi enzimler üstleniyor. Platin telin yerine mesela bakırçubuk daldırırsanız, aynı sonucu vermez. Çünkü her madde katalitik değildir. Bunun dışında bir de kimyasal tepkimeleri destekleyicimaddeler vardır, başka bir kategori olarak... Bunlar tek başlarına etkili olamazlar, ancak katalizörlereeklenerek tepkimeyi hızlandırıcı rol oynarlar.
***
Bir başka kataliztürü daha vardır. Karşı-kataliz veya karşıkatalizörler. Bilimadamları onlara, engelleyiciler (inhibitör) diyorlar. Görevleri hızlı kimyasal tepkimeleri yavaşlatmaktır. Neden söz ettiğimi çözebildiniz mi? Şiddetli etki yaratan toplumsalolaylara da bu gözle bakarsanız, katalizörleri ve inhibitörleri daha açık görebilirsiniz.
Servisi 
