ABD'de başlayıp önce Avrupa, İngiltere, Japonya gibi gelişmiş ülkeleri vuran kriz hızlı bir şekilde Türkiye, Macaristan,Ukrayna gibi gelişmekte olan ülkelere yayılıyor.
Bir zamanlar küresel ekonominin "parlayan yıldızları" olarak görülen gelişmekte olan ülkeler, şimdi krizin faturasını oldukça ağır bir şekilde ödemekteler.
Türkiye de krizin ilk etkilerini döviz kurlarında ve faizlerdeki sert yükseliş hareketiyle hissetti. Daha bir ay öncesinde 1.22YTL düzeylerinde olan dolar kuru, çok hızlı bir şekilde 1.74'e kadar çıktıktan sonra Cuma günü 1.70YTL'nin biraz altında kapattı.
Paramızın değer kaybetmesi sadece bize özgü bir olay değil. Ekonomik büyümesi bizim gibi büyük ölçüde yabancı sermaye girişine endeksli gelişmekte olan ülkelerin hemen hemen hepsinin para birimlerinde değer kaybı yaşanıyor.
YTL'nin dolara karşı sert değer kaybı yaşamasında iki faktör etkili.
Birincisi; dolar son dönemde Japon Yeni hariç herşeye karşı değer kazanıyor. Dolar petrole karşı, altına karşı, euroya karşı da değer kazanıyor. Kriz dönemlerinde bunu doğal karşılamak lazım. Dolar, dünyanın "rezerv parası." İşler karıştığında, yaşanan sıkıntıların kaynağı ABD ekonomisi bile olsa yatırımcılar paralarını dolara park etmeye başlıyorlar.
İkincisi ve asıl etkili olan faktör; bir zamanlar bizim gibi gelişmekte olan ülkeleri ihya eden yabancı sermaye girişlerinin tersine dönmeya başlamış olması. Yabancı fonlar gelişmekte olan ülkelerdeki varlıklarını satarak çıkmaya başladılar. Türkiye de bundan nasibini alıyor. Son 2 ay içerisinde Türkiye'den net bazda 10 milyar dolara yakın çıkış yaşandığını tahmin ediyoruz.
Dolar kurunun önümüzdeki günlerde 1.80, hatta 2 ve biraz da abartılarak 3 YTL'ye kadar yükselebileceği konuşuluyor.
Elbette kredi krizinin güven bunalımına dönüştüğü dönemlerde hiçbir şey imkansız değil.
Ancak bizim beklentimiz, kurda önümüzdeki günlerde kademeli bir şekilde düzeltme yaşanacağı yönünde. Ilk etapta 1.60 düzeylerine kadar bir gerileme yaşanmasını bekliyoruz. Eger dış piyasalarda göreli bir toparlanma yaşanırsa (ki beklentimiz bu yönde) önümüzdeki haftalarda dolar kurunun yeniden 1.51-52 düzeylerine kadar gerilemesi sürpriz olmaz.