İyimaya'dan 367 yorumu
 Ahmet İyimaya, Doğru Yol Partisi'nden milletvekilliği yaptı. Kendisi, Anayasa konularını iyi bilen değerli bir politikacı. Cumhurbaşkanlığı seçiminde toplantı yeter sayısı için 367 kişinin Genel Kurul'da olması gerektiği iddiasına karşı, düşüncelerini bana e-mail ile gönderdi. Bu görüşlerini okurlarımla paylaşmak istiyorum.
* 1961 Anayasası'nda, Parlamento'nun toplantı yeter sayısı, "üye tam sayısının salt çoğunluğu" idi. 1982 Anayasası, işleyişi zorlaştıran bu yüksek nisabı üye tam sayısının 3'te 1'ine indirdi.
* Anayasamız, hiçbir hükmünde, özel toplantı nisabı (nitelikli yeter sayı) öngörmemiştir. Anayasa'nın 96'ncı maddesi ise "başkaca bir hüküm yoksa, TBMM, üye tam sayısının en az 3'te 1'iyle (184) toplanır" demektedir. Anayasamız'ın cumhurbaşkanlığını düzenleyen 102'inci maddesi, "Bu toplantı ancak karar nisabı kadar üyeyle ya pılabilir" şeklinde bir hüküm ihtiva etmekte midir? Hayır... Dolayısıyla, cumhurbaşkanlığı seçiminde de toplantı yeter sayısı 184'tür.
* Kaldı ki, nitelikli çoğunluklu kararlarda, toplantı nisabı aranmaz. Çünkü toplantı nisabı, tâli, yani ikincil bir şekil şartıdır. Önemli olan karar nisabıdır.
* Anayasa'da nitelikli karar yeter sayısı aranan toplantılarda, hiçbirinde, nitelikli karar nisabına denk toplantı nisabı aranmamıştır. Bu husus, Prof. Dr. Turgut Tan'ın, Danışma Meclisi Anayasa Komisyonu üyesi olarak yaptığı konuşmadan da anlaşılmaktadır. Anayasa Komisyonu tutanaklarında (sayfa 271), Tan, Anayasa'da hiçbir işte, özel karar nisaplarının aksine, özel toplantı nisabının öngörülmediğini vurgulamaktadır.
* Cumhurbaşkanlığı seçiminde, izleyen tura geçmek için, önceki turun sonuçsuz kalması yeterlidir. Toplantı yeter sayısının bulunamaması yüzünden bile olsa, mutlaka müteakip tura geçilmesi, Anayasa direktifidir. İzleyen tura geçişi önleyebilecek yegâne kanunsebep, o turda cumh urbaşkanının seçilmiş olmasıdır.
* Seçimlerin yenilenmesi hükmü, dördüncü turun tamamlanması ve cumhurbaşkanının bu turda da seçilmemiş olması koşuluna bağlıdır. Dolayısıyla, Anayasa Mahkemesi, cumhurbaşkanı seçiminin ilk turundan sonra yürürlüğü durdurma kararı verse dahi, seçimler yenilenemez. Kurucu irade, cumhurbaşkanlığı seçiminde sonuç alınmasını sağlamak amacıyla, erken genel seçim yaptırımını koymuştur. Toplantı yeter sayısını, karar nisabı olarak gören ve 367 milletvekiliyle ancak toplanılabileceğini ileri süren an layış, Anayasa kuralının konuluş amacıyla bağdaşmamaktadır.
* Cumhurbaşkanlığı seçimi bir Parlamento kararı olarak yargı denetimine bağlı değildir. Ayrıca Yüksek Mahkemeyi, yürütme organının başını seçici konumuna getirecek yaklaşımın yargısal mantığı da yoktur.
* Anayasa'nın 148'inci maddesi, şekil bakımından denetlemeyi, son oylamanın öngörülen çoğunlukla yapılıp yapılmadığının (karar yeter sayısının mevcut olup olmadığının) denetlenmesi kuralıyla sınırlıyor. 148'inci madde, denetime tâbi normlar bakımından dahi, toplantı yeter sayısının yokluğunu, bir iptâl sebebi saymazken, cumhurbaşkanlığı seçiminin toplantı yeter sayısı temelinde yargısal denetime tâbi olacağı kabul edilemez.
* Anayasa Mahkemesi, Meclis'in iç tüzüğe aykırı bazı uygulamalarını (meselâ, ANAYOL Hükûmeti'nin aldığı güvenoyunu), iç tüzük ihdası olarak görüp, denetime tâbi tuttu. Ama bu içtihat, daha sonra Yüksek Mahkeme'ce terk edildi. Nitekim, yurt dışına Silâhlı Kuvvetler'in gönderilmesine, yurt dışından silâhlı kuvvetlerin çağrılmasına izin işinde, Anayasa Mahkemesi şu kararı verdi: "İç tüzüğün değiştirilmesi yönünde prosedürüne uygun bir teklif, istem ve irade bulunmadığı gibi, kararın eylemli bir iç tüzük düzenlemesi ve değişikliği olarak kabulü de mümkün görülmemiştir. Anayasa'nın 85'inci maddesi, yargısal denetime tâbi olan TBMM kararlarını açıkça saymıştır. Yorumla, bu sayılanlara ilâve yapılmasında Anayasa'ya uyarlık yoktur."
|
Servisi 
