Besleyici özellikleri dışında vücudumuza fizyolojik yararlar sağlayan ve kronik hastalık riskini azaltabilen besinlere fonksiyonel besinler denilmektedir.
Fonksiyonel besinler günlük beslenme alışkanlıkları içinde doğal şekilleri ile tüketilen gıdalar olabildikleri gibi, genetik mühendislik yoluyla ya da zenginleştirilmiş (omega-3 içeren yumurta, fitosterol eklenmiş margarinler gibi) olabilirler.
Günümüzde önem taşıyan fonsiyonel besinler şöyle...
Nar:
Nargiller familyasından; Akdeniz bölgesinden Japonya'ya kadar yabani olarak yetişen canlı kırmızı çiçekli, dört köşe dallı, hafifçe dikenli bir ağaççıktır.
Çiçeklerinin rengi ile de ünlüdür. Eski çağlardan beri nar, şifalı bitkiler literatüründe yer alır.
Genellikle besleyici ve tedavi edici ilaç ve panzehir olarak ağız yoluyla çeşitli karışımlarla birlikte yenilir ve içilir, haricen de merhem olarak kullanır.
Yapılan hayvan deneylerinde, nar suyuyla beslenme sonrasında damar plakları ve tıkanıklıklarını yüzde 44 oranında geriletebildiği görüldü. İnsanlar üzerinde yapılan bir araştırma ise 2 hafta boyunca günde 50 ml nar suyunun, tansiyonu artıran enzimi yüzde 36 düşürdüğünü gösterdi.
Bu sayede tansiyon yüzde 5 düşürüldü.
Nar önemli derecede antikarsinojenik bir besindir.
Cilt, meme, kolon kanserine karşı olumlu etkileri görülüyor.
Yapılan çalışmalarda yüksek tansiyonu olan kişilerde tansiyonu düşürücü etkisine de rastlanmıştır.
Elma:
Kökeni Doğu Avrupa olan elmada sindirilebilir şeker, bedenin dengesi için çok gerekli enzimler, temel asitler ve potasyum, sodyum, kalsiyum, fosfor gibi madenler bulunur. Kırmızı, sarı, yeşil gibi birçok çeşiti bulunan elma her derde deva olabilecek kuvvete sahiptir. Kilo verme diyetlerinde yeşil, mide problemi olanlarda kırmızı, c vitamini içeriği yüksek olduğu için çocuklarda sarı elma tercih edilir.
Vücutta neler yapar?
Kolesterolü düşürür. Dalağın kan yapmasını sağlar. Çalışırken devamlı olarak oturanlar ve fazla kilolular için çok faydalıdır.
Kan şekerini düşürür.
Nefesi rahatlatır. Yapılan bazı araştırmalar, elma yiyenlerin daha kolay nefes aldığını göstermektedir.
Gastritten kaynaklanan yanmaları hafifletir.
Kabuğuyla pişirildiğinde bağırsakları çalıştırır ve yumuşatır.
Elma kürü, gut, böbrek, mesane hastalıkları ve hemoroit tedavisinde de işe yarar.
Sabah aç karna yendiğinde kanı temizler ve toksinleri atmayı sağlar.
Isırarak yenirse, dişleri temizler ve diş etlerini güçlendirir.
Uykudan önce yenirse rahatlatır ve kolay uyumayı sağlar.
Kandaki şekeri yükselttiği ve mideye doygunluk verdiği için tok hissettirir. Böylece kilo vermemiz kolaylaşır.
Ortasına biraz marmelat ekleyip fırında pişirildiğinde, rejim yapanların tatlı yeme isteğini giderir.
Kırmızı Biber
Kırmızı biber içeriğindeki 'kapsaisin' denen fitokimyasallar ile üzerindeki sinir terminallerini uyarır, bu yanma hissi beyinde endorphin salgılarını artırarak mutluluk hissi yaratır. Metabolizmanın canlılık kazanmasına yardımcı olabilen kırmızı biber, yemeklere kattığı lezzeti ile kış aylarının vazgeçilmezlerinden olmalıdır.
A vitamini açısından oldukça zengin, posa içeriği yüksek bir besin olan kırmızı biber, C vitamini açısından da toplumda bilinenin aksine, limondakinden daha çok C vitamini içermektedir. Özellikle taze kırmızı biber, C vitamini açısından limondan yaklaşık yedi kat daha zengin bir üründür.
Bulaşıcı hastalıklara karşı etkilidir. Vücudun özellikle bulaşıcı hastalıklara karşı olan direncini arttırır. Portakaldan daha fazla miktarda C vitamini içeren bu sebze, aynı zamanda içerdiği beta karoten ile bağışıklık sistemimizi güçlendirmektedir.
Beslenmede çok büyük öneme sahip kırmızı biber mide suyu ve tükürük oluşumunu artırır, sindirimi kolaylaştırır, romatizma, mafsal ve diş ağrılarını azaltır, krampları giderir, kolera ve gut hastalıkları başta olmak üzere birçok hastalığa iyi gelir. Kanser riskini azaltır ve kanser tedavisinde kullanılır. Terlemeyi artırır, serinlik verir (sıcak iklimlerde kullanılmasının nedenlerinden birisi budur), öksürük ve boğaz ağrılarını gidermede (gargara olarak) kullanılır, sinir hastalıkları için doğal yatıştırıcıdır, vücuttaki aşırı yağ ve kolesterol birikiminin önlenmesini sağlar.
Kırmızı Üzüm
Üzümü beyaz ve siyah(kıemızı) üzüm olarak sınıflandırabiliriz. Üzümü renginden çok çekirdeği sağlıklı kılmaktadır. Ancak kuvvetli bir fonksiyonel olan üzüm şu etkileri vücutta gösterebilir.