İllerin genel bütçeye katkıları ve anlamı
Bütçenin esas gelir kalemini vergi gelirleri oluşturur. İstanbul öteden beri vergi gelirlerinin yüzde 40'ından fazlasını sağlar. 2007'nin ilk 8 ayında toplam bütçe gelirlerinin yüzde 36.3'ünü sağlamış. Vergi dışındaki bütçe gelirleri genel olarak merkezi gelirler olduğu için illerin bütçe gelirleri içindeki payı vergi gelirleri içindeki payından küçük olur. Değerlendirmenin de toplam bütçe gelirleri ve giderleri içindeki pay açısından yapılması daha doğru olur. Olaya böyle bakıldığında İstanbul verdiğinden 41 milyar 283 milyon YTL daha az almış. Yani net bu kadar fazla vermiş. Bu rakam Kocaeli'de 14 milyar 146.5 milyon, İzmir'de 7 milyar 989.5, Ankara'da 7.908 milyon YTL. Ankara başkent olması nedeniyle memur kenti, buna bağlı olarak da topladığı gelir İstanbul'dan sonra gelen ikinci il olmasına karşın, net katkısı İzmir'den biraz daha düşük. 64 il ise harcanan kadar vergi toplayamıyor.
Gerektiğiyereharcanmalı Devletin bir bütün olması, gelirlerin toplandığı yere değil gerektiği yere harcanmasını gerektirir. Bu nedenle de verginin yer olarak nereden toplanıp nereye harcandığı pek tartışma konusu olmaz. Merkezi yapıdan uzaklaşıp, yerinden yönetime kayıldıkça ve illerin yönetimdeki ağırlıkları arttıkça vergileri toplama yetkisi de bu ağırlıkta illere devredilir. Aksi halde yasalarda iller bazında vergi toplama yetkisi konusunda farklı düzenlemeler yapılması gerekir. Gerçi şimdi de milletvekili dağılımlarında buna benzer bir durum var. Özellikle büyük kentlerin milletvekillerinin hemşerileri ile ilişkileri küçük kentlerinki kadar yakın olmadığı için fazlaca bir tepki olmuyor. İş vergi toplamaya gelirse insanlar daha yakından ilgili olurlar. Devletin illeri kendi sorunları ile baş başa bırakma keyfiyeti yoktur. Kalkınmayı sağlamak devletin görevidir ve kimin ne verdiğine bakmadan bütün illerin gereksinimlerini karşılama görevi vardır. İllerin kalkınmışlıkları artarsa bütçeden daha az alıp daha fazla vermeye başlarlar. Bu yatırımla sağlanır, transfer harcamaları ile değil.