Döviz kurları, petrol faturası ve ötesi
Dün bir ekonomist ABD'deki faiz indirimi beklentilerine de değinerek, ABD'de faiz indirimi yapılınca dolar kurunun daha da düşeceğini, bunun sonucunda da petrol ithalatına ödediğimiz paranın azalacağını belirtiyordu. Sonuçta YTL'nin diğer paralar karşısında değer kazanmasının iyi bir şey olduğunu söylüyor, "Gerçi ihracatçılar buna biraz bozuluyor ama önemli olan ödediğimiz faturanın düşmesi" diyordu. Çok basit bazı ekonomik gerçekler var: - Paranız değer kazanırsa dünya pazarında mallarınız pahalanır. - Fiyatı artan mala talep azalır. - Talep azalırsa satışlar düşer. - Satışlar düşünce üretim de düşer. - Paranız değer kazanırsa diğer paralar ucuzlayacağı için maliyetleri o paralarla oluşan malların maliyeti düşer. - O paralar cinsinden satılan mallar ucuzlar. - Ucuzlayan mallara talep artar. - Talep artmasına bağlı olarak ithalat artar. - Dünya pazarında daha çok mal almaya, daha az mal satmaya başlarsınız. - Bunun sonucunda borcunuz artar. - Paramız değer kazanınca düşük kurla mal aldığımız için ödeyeceğimiz fatura düşerken diğer taraftan mal satışlarınızda meydana gelecek göreceli azalmadan dolayı borçlarınız artar. - Eğer ithalat çok ucuz olursa çok artar, buna karşılık yurtiçi üretim düşer, istihdam düşer, işsizlik artar, borçlar daha hızlı büyümeye başlar. İç piyasada borçlar ödenemez olur. Bu durum dış borçlara yansır. Paramız değer kazanırsa sadece petrole değil, bütün ithalata ödenen fatura azalır. Hatta toplam borcun yükü de azalır. Bu doğru ama ekonomide her değişken birden fazla değişkenden etkilenir ve birden fazla değişkeni etkiler. Ekonometri biliminin doğuşu da bundandır. Değişkenlerin birbirleri üzerindeki etkileri ölçülüp hesaplanmaya çalışılır. Ama ekonomi sosyal bir alan olduğu için, kesin hesaplamalara sığmaz. Önemli olan dengeyi bulabilmektir. Petrolün faturasını düşürme amacına kilitlenmek çok daha büyük sıkıntılara yol açar. Bütün değişkenler birlikte dikkate alınmalıdır. Bir ekonomistin ihracatçının şikayetini petrol faturası karşısında önemsiz görmesini doğru bulmadım. İhracatı 100 milyar dolara çıkarmayı hedefleyen dış ticaretten sorumlu Devlet Bakanı'nın geçen dönemde bu konudaki yakınmalarını anımsıyoruz. Şimdi ekonomi politikasında iddialı, sanayici bir Sanayi ve Ticaret Bakanı da var. İkisinin birlikte daha güçlü olacaklarını ve dengenin daha olumlu bir şekilde oluşacağını umuyorum.
Servisi 
