Bir vergiden kaçınma yolu: Yenileme Fonu
Yeni bir geçici vergi dönemi biterken taşıt aracı, makine, işletmede kullanılan dükkan ve benzeri sabit kıymetlerini satanlara vergiyi erteleyebilecekleri bir yolu anımsatalım. Diyelim ki işletmeye kayıtlı bir arabayı sattınız. Arabanın bütün amortismanları ayrılmış olduğu için satış bedelinin tamamı kâr oluyor. Dolayısıyla arabanın satış bedelinin önemli bir kısmı vergiye gidecek. Bu durumda hemen panikleyip 20 bin liralık arabayı 2 bin lira göstermeye kalkmayın. O zaman yaptığınız vergi kaçakçılığı olur. Vergi kaçakçısı olmaya gerek yok. Bu aracın yerine yeni bir araç almayacak mısınız? Alacaksanız sorun yok. Vergi Usul Kanunu'ndaki bir hükümden (md. 328) yararlanarak sattığınız arabanın kârını yenileme fonu olarak ayırın. Yenileme fonuna aldığınız kâr üzerinden geçici vergi döneminde de kurumlar vergisi beyan döneminde de vergi ödemeyeceksiniz. Aldığınız arabaya ayıracağınız amortismanı bu fondan ayıracaksınız. Üç yıl içinde bu fonun tamamı amortismanda kullanılmamışsa kullanılmayan kısmı o zaman kâra ekleyip vergisini ödeyeceksiniz.
3yılertelenebilir Diyelim ki sattığınız aracın yerine yenisini almadınız. O durumda da yenisinin alınacağına dair bir karar alın ve değişik firmalardan teklif alın. Arabayı ertesi sene alsanız ya da hiç almasanız dahi aynı fonu ayırabilirsiniz. Vergiyi üç yıl ertelemiş olursunuz. Eğer satılan sabit kıymetin yerine yenisi alınmışsa yenisinin fonksiyonunun eskisinden daha düşük olmamasına dikkat edilmelidir. Diyelim ki 25 tonluk bir kamyonu sattınız. Onun yerine daha düşük kapasiteli bir kamyon veya kamyonet alırsanız işi riske sokarsınız. O durumda kamyonetin amortismanını yenileme fonundan ayırmayıp, kamyonun yerine aynı kapasitede başka bir kamyon alma araştırması yapmalısınız. Üç yıl içinde öyle bir kamyon alamazsanız fonu kâra eklersiniz. Bu durum sizin için daha da kârlı olabilir. Son ve önemli bir nokta; bu uygulamadan sadece bilanço usulünde defter tutanlar yararlanabilir. İşletme esasına göre defter tutanlar yararlanamazlar.