Düşük gelire yüksek vergi
Maliye Bakanlığı Gelir Vergisi Kanunu'nun yeniden yazımı için çalışmalarını sürdürüyor. Bu arada bir okurumuzun vergi adaletine dikkat çeken yakınmasını, hem okurlarımızın hem de yasayı yazanların dikkatlerine sunmak isterim. Okurumuz kendisinin sahibi olduğu dükkandan aylık 500 lira kira aldığını, bunun yüzde 20'sinin yani 100 lirasının vergi olarak kesildiğini, komşusunun da sahip olduğu işyerlerini kiraya vererek 6 bin lira kira aldığını, beyanname vererek bu kiradan kesilen vergiyi de iade aldığını, kendisinin beyanname de veremediğini, iade de alamadığını, gelirinin daha düşük olmasına karşın vergi oranının neden daha yüksek olduğunu soruyor. İşyeri kiralarından yüzde 20 oranında vergi kesintisine tabi. İşyeri kira geliri 19 bin lirayı aşmayanlar başka beyana tabi gelirleri yoksa, isteseler de beyanname veremiyorlar. Kesilen vergi nihai vergi oluyor. Beyanname verenler vergi matrahını hesaplarken yüzde 25 götürü gider düşerler. Örneğin 10 bin lira kira alan 2.500 lira gider düşer ve 7.500 lira üzerinden vergi hesaplanır. 10 bin lira kirası olup bunun 2 bin lirası vergi olarak kesilen biri, bu gelirini beyan edebilse vergi matrahı 7.500 lira olacak, vergisi de 1.125 lira. 2 bin liranın kalan kısmını iade alacak. Beyanname veremediği için 7.500 liralık matrah için 2 bin lira vergi ödemiş oluyor. Oranı yüzde 27. Beyanname verenlerin vergi oranı matrah 19 bin lirayı aşarsa aşan kısım için yüzde 27 oluyor. Yıllık 20 bin lira kira alan kişinin bu geliri üzerinden kesilen vergi 4 bin lira. Beyanname verirse vergisi 2.625 lira olur ve 1.375 lira iade alır. Yıllık kira geliri 50 bin lira olan kişi 1.580 lira iade alır. Ortalama vergi oranı yüzde 22.5 olur. Beyanname veren ile vermeyenin vergi oranının eşit olması için beyanname verenin brüt kira gelirinin 83.200 lira olması gerekir. Yani işyeri kira geliri 19 bin lira ve altında olanlarla 83.200 lira olanlar aynı oranda vergi ödüyor. Aradakiler daha az ödüyor. Bu hesaba göre kira geliri 19 bin liranın altında olanlar 83.200 lira olanlarla aynı mali güce sahip oluyor, aradakiler daha az.