Dolandırılanlar, dolandıranlar ve sorumlular Evvelki akşam "SözünÖzü"nde Yimpaş konusunu işledik. Seyirciler, gönderdikleri mesajlarla katkıda bulundular. Mesajların çoğunda, insanlar, uğradıkları mağduriyeti belirterek "Nezamanparalarınkendilerineödeneceğini" soruyordu. Kimisi de, bu kadar çok batık şirket mevcutken, niçin medyanın Yimpaş'a yüklendiğini öğrenmek istiyordu. Bunun bir kârzarar ortaklığı olduğunu, para yatıranların risk aldığını, dolayısıyla, zarara da katlanmak zorunda olduklarını söyleyenler de vardı. Birkaç haftadır konuyu yakından takip ediyorum. Olayların bu şekle gelmesinde çok sayıda unsur bir arada rol oynuyor. 1) Başta iyiniyet olabilir: Küçük tasarruflar biraraya getirilerek büyük işler başarılsın. 2) Vatandaşın gösterdiği ilgi yüzünden, kötüniyetliler de para toplama işine karışıp, keselerini doldurmayı düşündüler. 3)28Şubatsüreci, gelişmeleri çok olumsuz etkiledi. Asker yeşil sermayeye hücum edince, İslâmi holdinglerin eline bir koz verdi. Mağduru oynayarak, para toplamak kolaylaştı. Esas büyük para akımı o dönemde gerçekleşti. 4) İslâmi holdinglerin hisse senetleri büyük bir talep patlamasıyla karşılaşınca, Sermaye Piyasası Kurulu, para alışverişini resmileştirme gayreti içine girmeliydi. Böylece her şey kayıt altına alınacaktı. Ama, Kurul, 28 Şubat zihniyetinin de telkiniyle, sermaye artışına izin verme konusunda ayak sürüdü. Bu yüzden paralar açıktan geldi; kimi kayda girdi, kimi girmedi; hiçbir denetim yapılamadı. 5) Hızlı para akışı karşısında, İslâmi holdingler direnemedi; ortak almaya devam ettiler ve bu parayı hemen kullanmak için düşüncesizce yatırımlara giriştiler. Maalesef en tepe noktalarda profesyonelyönetici ya kullanmadılar; kullandılarsa da devamlı onların işine karıştılar.
***
Bu şekilde para toplayan şirketler arasında 3'ü ciddi yatırım yapmış ve ayakta kalabilmiş görünüyor: Kombassan,İttifakHoldingveYimpaş. Yimpaş Yönetim Kurulu Başkanı Dursun Uyar bazı rakamlar veriyor: "YimpaşAŞ1982'dekuruldu.1983yılından2000yılısonunakadartoplamnetkârımız134milyonmarkatekabülediyor.Ödediğimizkurumlarvergisi,KDV,SSKprimi,motorlutaşıtlarvergisivsyanitoplamvergiaynıdönemde296trilyonliraki,bu,yıllariçindedeğişenpariteleregöre480milyonmarkdeğerinde.Busüreçte,toplananpara,Euroüzerindenhesapedilirse600milyonEurocivarında;malvarlığımızise1milyar200milyonEuro." Bu rakamlara bakınca, sanki her şey güllük gülistanlık, sanki Yimpaşzedeler paralarını isteseler alacaklar gibi. Oysa bu doğru değil. Özkan Öksüz, ekonomik gerçeğin altını çizdi: "Hükûmetkanunçıkarsadahi,paralarınıkaptıranlarıntaleplerinintamamenkarşılanmasımümkünolmayacak." Çünkü, zaten bu holdinglerin çoğu tabela şirketi; ne firmalar ortada, ne de sorumlular. Ayakta kalanlar için konuşalım: Gene alamayacaklar. Çünkü para yatıranlar, bir holdinge ortak oldular. Bir bankada mevduat yapmadılar. Kendilerine "Talepettiğiniztakdirdeparasizegeriverilecek" denilmiş olabilir. Böyle bir şey kendilerine söylenildiyse, gerçek dışı bir vaad verilmiştir. Çünkü Türk Ticaret Kanunu, herhangibirişletmenineldençıkardığıhissesinigerialmasınaengeldir. Bu yüzden, Yimpaş'a dava açıp parasını almak isteyenler, davayı kaybediyor. Hâkim, Türk Ticaret Kanunu'nun 405'inci maddesinin 2'nci fıkrasına dayanarak, şikâyetçinin parasını geri isteyemeyeceğini söylüyor. Aynı durum, dünyanın bütün ülkelerinde geçerli. Şimdi hükûmet, Türk Ticaret Kanunu'nda bir değişikliğe giderek veyahut SPK Kanunu'na yeni hükümler ilâve ederek, şirketlere hiç değilse kısmen, belirli bir oranda, elden çıkarılan hisseleri geri alma imkânını tanıyacak. O zaman Yimpaş, çok yoğun hücum olmazsa, mağduriyetleri gidermeye çalışabilir. Ayrıca, Yimpaş, şirketlerin birbirinin hissesini devralması suretiyle, 2001 yılında, talep eden ortaklarına büyük paralar ödemişti. Ortak, elindeki Yimpaş AŞ'ye ait hisseyi Yimpaş Holding'e satabiliyor veyahut Yimpaş Gıda Sanayi, Yimpaş Holding'in hissesini alabiliyordu. Ama, SPK, bununborsamuamelesinebenzerbiraracılıkfaaliyetiolduğu düşüncesiyle, bu şekildeki alışverişleri yasakladı. Yimpaş, bu yüzden talepleri karşılayamaz duruma düştü. Konu mahkemeye intikal etti; mahkeme Dursun Uyar'a hak verdi. Yargıtay usulden bozdu. Dava Yimpaş lehine sonuçlandığı takdirde, Uyar, SPK'nın "aracılıkfaaliyeti" gibi gördüğü, şirketlerin birbirinin hissesini alıp satması işlemini sürdürecek ve mağduriyetleri gidermeye çalışacak. Altınıçizereksöyleyelim: Bu, sadece Dursun Uyar'ın vaadi. Tekraredelim: Hangi imkân doğarsa doğsun, hangi düzenleme yapılırsa yapılsın, 115 bin ortağı olan Yimpaş'tan toplu para çekişi olursa, bunu karşılamak mümkün değildir. Dursun Uyar, birkaç bin mağdurun güveninin sarsıldığını, ama diğer ortakların Yimpaş'a destek vermeye devam ettikleri söylüyor. Bu doğruysa Yimpaş ayakta kalabilir, kendini toplayabilir.
Evvelki akşam "Sözün Özü"nde Yimpaş konusunu işledik. Seyirciler, gönderdikleri mesajlarla katkıda bulundular. Mesajların çoğunda, insanlar, uğradıkları mağduriyeti belirterek "Ne zaman paraların kendilerine ödeneceğini" soruyordu. Kimisi de, bu kadar çok batık şirket mevcutken, niçin medyanın Yimpaş'a yüklendiğini öğrenmek istiyordu. Bunun bir kârzarar ortaklığı olduğunu, para yatıranların risk aldığını, dolayısıyla, zarara da katlanmak zorunda olduklarını söyleyenler de vardı.
