Çanakkale'de savaşan ve son askerine kadar şehit düşen kahraman "57. Alay"ın sancağı Avustralya'nın Melbourne kentindeki müzede sergilenmektedir. Sancağın tanıtım plaketinde şu satırlar yazılıdır:
"Bu Alay sancağı Gelibolu savaş alanından getirtilmiştir, ama esir edilmemiştir. Türk ordusunun geleneklerine göre, bir alayın sancağı alayın son eri ölmeden teslim edilemez. Bu sancak, sonuncu muhafızın da altında ölü olarak yattığı bir ağacın dalına asılı olarak bulunmuştur. Kahramanlık timsali olarak karşınızda duran bu Türk alayı sancağını selamlamadan geçmeyin."


Çanakkale Harbi'nden sadece 12 yıl sonra, Kurtuluş Savaşı'nı kazanmış Türk ulusunun önderi Gazi Mustafa Kemal, Nutuk'un giriş bölümünde, Türkiye'nin düşürüldüğü manzarayı şöyle anlatıyordu:
"1919 yılı, Mayıs'ın 19. günü Samsun'a çıktım. Genel durum ve manzara:
Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu grup Dünya Savaşı'nda yenilmiş, Osmanlı ordusu her tarafta zedelenmiş, şartları ağır bir ateşkes anlaşması imzalanmış. Büyük Harp'in uzun yılları boyunca, millet yorgun ve fakir bir halde.
Milleti ve memleketi Dünya Savaşı'na sokanlar, kendi hayatları endişesine düşerek memleketten kaçmışlar.
Saltanat ve hilafet makamında bulunan Vahdettin, soysuzlaşmış, şahsını ve yalnız tahtını emniyete alabileceğini hayal ettiği alçakça tedbirler araştırmakta.
Damat Ferit Paşa'nın başkanlığındaki hükümet aciz, haysiyetsiz, korkak, yalnız padişah iradesine tabi ve onunla beraber şahıslarını koruyabilecek herhangi bir duruma razı.
Ordunun elindeki silahlar ve cephanesi alınmış ve alınmakta.
İtilaf Devletleri, ateşkes anlaşmasının hükümlerine uymaya lüzum görmüyorlar. Birer vesile ile itilaf donanmaları ve askerleri İstanbul'da.
Adana vilayeti Fransızlar, Urfa, Maraş, Gaziantep İngilizler tarafından işgal edilmiş. Antalya ve Konya'da İtalyan askeri birlikleri, Merzifon ve Samsun'da İngiliz askerleri bulunuyor.
Her tarafta yabancı subay, memur ve ajanlar faaliyette.
Nihayet başlangıç kabul ettiğimiz tarihten 4 gün önce, 15 Mayıs 1919'da, İtilaf Devletleri'nin uygun görmesiyle Yunan ordusu İzmir'e çıkartılıyor.
Bundan başka, memleketin her tarafında Hristiyan azınlıklar gizli, açık milli emel ve maksatlarını gerçekleştirmeye, devletin bir an evvel çökmesine çalışıyorlar."
Bu memleket neler gördü neler, değerli okurlar! (İ.S.)