Çöken ABD rüyası
Harvard Üniversitesi'nden Prof. Niall Ferguson, Financial Times'da yayımlanan yazısında, Amerikan ekonomisinin bugün yaşadığı sorunları borçları sebebiyle çöken Osmanlı ekonomisine benzetti. Şöyle dedi hoca: Amerika için bir Osmanlı uyarısı. Kırım Savaşı'ndan sonra yüksek oranda borçlanan Osmanlı'nın kamu borcu, 1862-76 arasında 3 milyon pounddan 76 milyon pounda çıktı. Kriz 1875'te bölgeye yansıdığında Osmanlı'nın kapısına iflas dayandı. Bu ülkeler, borç krizleri yüzünden gelir getirici varlıklarını yabancı kreditörlere satmak zorunda kaldılar. Osmanlı, Düyun-u Umumiye'yi kurarak önemli vergi gelirlerini yurt dışına aktarmaya başladı. (Bakınız, Türkiye'nin yıllardır dışarıya ödediği faizler. İ.S.) Sonunda, finansal güç Doğu'dan Batı'ya kaymıştı.
***
Bugün ise, enerji zengini ülkeler, devletlerine ait yatırım fonlarını ABD bankalarının hisse senetlerine yatırarak, benzeri süreci yaşatıyorlar. Bear Stearns, Citigroup, Morgan Stanley ve Merrill Lynch gibi gruplara yatırım yapıyorlar. Bu sermaye girişleri, ABD finans kaynaklarından dışarıya transfer anlamına geliyor. Finansal güç dengesi yine kayıyor. Bugün kayma, ABD ve diğer Batılı finans merkezlerinden Ortadoğu ve Doğu Asya'daki otokrasilere doğru gerçekleşiyor.
***
Sonuç: Prof. Ferguson şöyle bağlıyor: Tarihi bilgiler, yarı imparatorluk olan ABD için iyi işaretler vermiyor. Borçlu imparatorluklar kreditörleri tatmin etmek için er geç hisse satmaktan fazlasını yaparlar.
***
Bizim değerlendirmemiz şudur: 1- Yıllardır "Müttefikim" dediği Türkiye'nin, BOP projesi ile Ortadoğu ve Avrasya'daki yeni küresel güç dengeleri içinde, kendi yanında başını derde sokmayı kafasına koymuş olan Amerika'yı, sadece politik değil ekonomik belalar bekliyor. 2- 2001 krizinden beri küresel sermaye tarafından özellikle özel sektörü akıl almaz biçimde borçlandırılan ve üretim yatırımlarından el çektirilen Türkiye'yi de bu lay lay lom ve yalancı bahar atmosferinde nelerin beklediğini hiç kimse kestiremez. Not: Ferguson bir İngiliz tarihçidir.