Laiklik ve demokrasi
Kendi kendimize övünüp dururuz: "Türkiye,Müslümanolupdalaiksistemesahipolantekülke" deriz ama bu doğru değil. Türkiye'den başka, laiklik ilkesini benimsemiş 10 Müslüman ülke daha var. Bunlar, Afrika Birliği ülkeleri Burkina Faso, Çad, Gine, Mali, Nijer, Senagal ile Azerbaycan, Kırgızistan, Tacikistan ve Türkmenistan. Görülüyor ki, laik olup da demokratik değilsen hiçbir anlam ifade etmiyor. Ama anayasasında resmi dini mevcut olan birçok ülke, demokrasi sayesinde, özgürlüklerin beşiği diye tanımlanabiliyor. Avrupa Birliği'nin 4 ülkesinin resmi dini var: Danimarka-Lutheran Protestan; Finlandiya-Lutheran ve Ortodoks; İngiltere-Angilikan; Yunanistan-Ortodoks. 3 tanesinde ise Katolik Kilisesi ile devlet arasında özel bir anlaşma mevcut. Bunlar, İspanya,İtalya ve Portekiz. Bu durum bizi şöyle bir sonuca getiriyor: Bir ülkenin sadece laik olması, demokrasi ve özgürlükler açısından yeterli değil. Buna mukabil, bir ülke, laik olmasa bile, demokratik bir rejime sahipse, her nevi özgürlük teminat altına alınabiliyor. Devletin resmi dini var diye, diğer inançlarla mücadele edilmiyor.