Sanat ve gerçek
"Sanat gerçekle yarıştırılamaz" demiştir Goethe. Acaba sanatın neden gerçektenüstün olduğunu düşünmüştür? Çünkü sanat ve gerçekfarklıkulvarlardalar. Sanat, bir bilim dalı değildir ve tek doğrusu yoktur, herkesindoğrularıfarklıdır; yani özneldir. Oysa ki gerçekbirtanedir ve herkesiçingeçerlidir, yani nesneldir. Sanatduygularahitapeder, gerçekiseakla. Aksi takdirde herhangi bir sanat eseri, herkes için aynı değerde güzel sayılırdı. Bir gerçek herkes için aynıdır, ama duygular ve hisler için aynı şey söylenemez. Diğer bir deyişle; aklınyolubirdir,kalbinisebinbir. Kişiler bir sanateseriniyargılarken, içinde bulundukları sosyal,fizikselvepsikolojik durumlarından etkilenirler. Herkesin her saniye aynı durumda olamayacağını varsayarsak, aynısanateserini,aynıkişininfarklızamanlarda,farklıyargılayabileceğini çıkarabiliriz. Mesela, popülermoda akımının etkisiyle bir kişinin hoşuna giden çiçeklibirelbise, çiçek deseni modasının geçmesiyle bu kişinin beğenisini kaybeder. Yani, beğeniyikazananelbisedeğil, kişinin içinde bulunduğu sosyal durumdur. Bu şartlarda sanatın gerçeklerden dahageniş bir dünyasını olduğunu görebiliriz. Sanat o kadar geniş bir hayalgücününürünüdür ki; bunu gerçeklerle sınırlandırmaya çalışmak, gerçek dünyayla örtüştürmeye çalışmak, boşunakürekçekmekten ibarettir. Gerçekler dünyası sınırlı, sanatdünyasıysasınırsızdır. Sınırsız dünyaya kadeh kaldırıyorum...