Çikolata kistleri (Endometriozis) kadın hastalıkları arasında en sık rastlanan patolojilerden birisi olmaya devam etmekte ve bu yüzden halen genç kızların, kadınlar ve jinekologların korkulu rüyaları olarak önemli yerde durmaktadır. Öncelikle hastalığın tanımını yapmak gerekir. Uterusun (rahimin) içini örten endometrium dokusunun normalde bulunması gereken yer; rahim kavitesidir (rahim içi). Endometrium dokusunun uterusun dışındaki yerlerde bulunup, işlev görmesine endometriozis denir. Normalde uterusun içinde bulunan endometrium dokusu her aylık dönemde hormonların (östrojen ve progesteron) etkileriyle gelişir, kalınlaşır, yumuşar ve adet görerek kanama halinde vücut dışına atılır. Östrojen etkisiyle endometriumda (rahim içi duvarında) gelişme, genişleme gözlenir. Sonra progesteron etkisiyle salgılama ve rahim duvarı gelişmeleri tamamlanır.

Organlara zararlı
Bu sırada gebelik oluşmuş ise kanama olmaz, gebelik oluşmamış ise, doku kanama halinde rahim dışına akarak, atılır. Ancak endometrial adet kanı, uterus dışında oluşmuş, gelişmiş ise yani olmaması gereken bir yerde ise vücudun dışına çıkış yeri bulamaz ve orada büyüyerek, gelişir. Bu büyüme ve genişlemeler endometriozisin yerleştiği noktalarda ağrı, gerginlik, huzursuzluk ve yapışıklıklar yapabilir. Bu yapışıklıklar bulundukları bölgelerin, organların işlevlerini bozabilir.

Menopozda görülmez
Bu hastalık selim olmasına rağmen seyri ve davranışı bakımından habis (kanser) bir karakter gösterebilir. Endometriozis en çok karın boşluğunda yuvalanır. Genel olarak görülme sıklığı yüzde 5-10 civarındadır. Bulunabileceği lokalizasyonlar sıklıkla, karın boşluğu, yumurtalıklar, tüpler, karın içi zarı, ince ve kalın bağırsaklar, kolon, sigmoid (kalın bağırsağın bir bölümü), mesane, üreterler, rahim bağları, vajina, rahim ağzı, rahim kası içinde ayrıca karın boşluğu dışında, göbek, kasık, genital dış bölge, akciğerler, akciğer zarı ve hatta gözde bulunabilir. Bulunduğu dokularda genellikle adet zamanlarında aktif atak dönemler yaratır. Endometriozis hormonların aktif dönemlerinde hormonlara bağlı olarak ortaya çıktığından, adet görmemiş kız çocuklarında veya adetten kesilmiş, menopozdaki kadınlarda bu nedenle görülmez.

* * *
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Jinekolog Dr. Türker Kavas anlatıyor...