Karadeniz, Karadeniz denince akla ilk gelen sembollerden olan hamsi 4 bin yıldır mutfakların vazgeçilmezleri arasında yer alıyor. Son günlerde sezonun açılmasısıyla balıkçı ağlarından, teknelerinden taşan hamsi bereketi Karadeniz sınırlarını aştı. Hamsi ile ilgili bilinen ilk yazılı belgeye, M.Ö. 2201 yıllarında Karadeniz Bölgesi'nde yaşayan Avurdalerineler'e ait sumak ve çömleklerde rastlamaktayız. Özellikle çömleklerde çizilen bordo-mavi-gri motifli balık resimlerinin, hamsiye ait olduğu anlaşılmıştır.

OSMANLI MUTFAĞI'NDA...
Diğer bir yazılı belge ise, Babil Kralı Nicodemus aşçının sunduğu hamsi yemeğini afiyetle yiyip de tabağını pidesiyle sıyırdıktan sonra aşçısını böylesine lezzetli hamsiyi kendisine tattırmış olduğu için teşekkür etmesini anlatan, bir papirüs kağıdında yer almaktadır. Hamsi ile ilgili bilinen ilk yemekler haşlanarak yenmesi ya da pazı ve ıspanakla ayrı ayrı pişirilmiş halidir. Babil Krallığı'nda, az baharatlı ve pazı üstüne serpilmiş olan hamsi, düğünlerde kral ve ahalisine sunulan bir yemek türüydü. Hamsi, zamanla Pontusların ve sonra da Doğu Roma İmparatorluğu'nun en önemli gıda maddesi haline gelmiş. Hamsinin, özellikle Pontus Krallığı döneminde, bol miktarda tüketilmeye başlandığı bilinmektedir. Kral Valentin Konstantinidis döneminde, sahil kesiminde çok sayıda balık pişiren küçük çaplı lokantaların bulunduğu ve saray erkanının sık sık bu lokantalarda yemek yediği bilinmektedir.

İLGİNÇ LEZZETLER
Osmanlı mutfak kültüründe de, özellikle hamsiye yönelik olarak en sık rastlanan yemek, az yağlı saçta pişirilen hamsi ile halen bilinen buğulama hamsi yemekleridir. Ancak, Trabzonlu ve Rizeli kadınların, yaz aylarında yemek ve satmak üzere hamsi tuzlama ve hamsi turşusu yaptıkları; bunları, Mart ve Nisan ayarında İstanbul ve Sakarya'da kurulan saray pazarlarında sattıkları da yine yazılı kaynakarda yer almaktadır. Günümüzde Karadeniz'in vazgeçilmezleri arasında yer alan hamsi ile hamsikoli, hamsi böreği, hamsili pilav gibi ilginç yemekler yapılmaktadır.