Sıcaklar nedeniyle bozulmuş, bakteri üretmiş ya da iyi yıkanmamış gıdaların tüketilmesiyle ortaya çıkan besin zehirlenmeleri genellikle hafif seyrediyor. Ancak zaman zaman ölüme dahi yol açabilen ağır tablolarla da karşılaşılıyor.
Gıdalar, gerekli hijyen şartlarına dikkat edilmeden hazırlandığında veya bekletildiğinde kimi zaman ölümcül de olabilen hastalıklara neden olabilmektedir. Güvenli gıda üretiminin amaçları şunlar olmalıdır:
* Gıdanın içinde hastalık yapan mikropları yok etmek,
* Gıdada hastalık yapan mikropların üremelerini engellemek,
* Gıdaya dışarıdan mikrop bulaşmasını önlemek.
Gıda hijyeni; herhangi bir gıdanın temizliği ve hastalık yapan etmenlerden tümüyle arınmış olması demektir. Gıda ile bulaşan hastalıklardan korunmak için, Dünya Sağlık Örgütü'nün önerileri şunlardır:
GÜVENLİ SEÇİM YAPIN Sebze, meyve gibi gıdalar doğal hallerinde en iyi iken, diğer gıdalar ancak işlendiğinde güvenli olurlar. Örneğin; işlenmemiş süt yerine, pastörize edilmiş süt satın alın. Eğer seçim durumundaysanız, taze veya şok dondurma işlemine tabii tutularak dondurulmuş tavuğu seçin.
TAM OLARAK PİŞİRİN Özellikle tavuk etleri, sığır etleri ve pastörize edilmemiş sütler, hastalıklar açısından risk taşırlar. Mükemmel yapılan bir pişirme ile patojenler öldürülür. Ancak gıdanın bütün kısımlarının en az 70 dereceye ulaşması gerektiği unutulmamalıdır. Tavuğun pişirildiğinde bile kemik yanında halen pişmemiş kısım kalabilmektedir. Donmuş sığır eti, balık ve tavuk eti pişirilmeden önce bir gece buzdolabında bekletilmeli daha sonra tamamen çözündürülerek pişirilmelidir. Pişmiş gıdalar oda sıcaklığına geldiği zaman, mikroorganizmalar çoğalmaya başlar. Güvenli tüketim için pişmiş besinlerin ısılarını kaybetmeye başlamadan hemen yenmelidir. Gıdaları güvenli bir şekilde servis etmek için, sıcak yiyecekleri 60 derece üzerinde ve soğuk yiyecekleri 10 derecenin altında ortamlarda bekletin. Şayet, gıdaları 4 veya 5 saatten fazla bekletmeyi planlıyorsanız, pişirdiğiniz gıdayı hızla soğutup, 10 derece altında depolayın. Bebekler için bekletilmemiş gıdalar tercih edilmelidir.
FAZLA ISITMAYIN Depolama sırasında oluşabilecek mikroorganizmalara karşı gıdanın bir seferde tüketilebilecek boyutlarda ayrı ayrı depolanması en iyi koruma şeklidir. Uygun depolama mikrobiyal üremeyi yavaşlatır, ancak öldürmez. Gıdaları birden daha fazla kez yeniden ısıtmayın.
HAYVANLAR... Hayvanlar, gıda kaynaklı hastalıklara neden olan patojen mikroorganizmaları taşırlar. Gıdaları, sıkıca kapatılmış kaplar içerisinde depolayarak saklamak sizin için en iyi korumadır.
HİJYENE DİKKAT EDİN Gıdalar çok kolaylıkla kontamine olduğundan, gıda hazırlanması için kullanılan her yüzey çok temiz tutulmalıdır. Her bir gıda kırıntısı, kalıntısı veya noktasını mikropların potansiyel bir kaynağı olarak düşünün. Güvenle pişirilmiş gıdalar, çiğ gıdalarla çok az bile olsa temas ettiğinde kontamine olabilir. Örneğin; çiğ tavuk hazırlarken kullanılan bıçak ve kesme tahtası yıkanmaksızın pişmiş tavuğun parçalanmasında kullanıldığında, hastalıklar için pişirme öncesi mevcut olan tüm potansiyel riskler pişmiş gıdada da tekrar oluşabilir.
ELLERİNİZİ YIKAYIN Gıdaların hazırlanışı işlemine başlanmadan önce ve her bir ara verme sonrası özellikle eğer bebek bezi değiştirmek durumundaysanız veya tuvalete girmişseniz, eller (sabun ve su ile köpürtülerek en az 30 saniye) çok iyi bir şekilde yıkanmalıdır. Balık, et, veya tavuk gibi çiğ gıdaların hazırlanmasından sonra diğer gıdaların işlemine başlamadan önce eller tekrar yıkanmalıdır.
SAF SU KULLANIN Saf ve temiz su gıda hazırlanması için önemli olduğu gibi içme amacı için de çok önemlidir.
Medicana İnternational İstanbul Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla MAMÇU anlatıyor...