* Bundan sonra Türkiye'yi ne bekliyor?
Anlattığım sosyolojik yapı devam edecek. Bugünkü inişler-çıkışlar kısa vadede önemli, orta vadede ise önemsiz. Kısa vadede önemlidir çünkü ekonomik krize yol açar. Ama orta vadede bu sosyolojik alt yapı mutlaka daha fazla demokratikleşecektir. Seçilmişler, atanmışlardan siyasi olarak daha önemli olacaktır. Siyasi sorumluluk seçilmişlerindir. Atanmışların siyasi sorumluluğu yoktur, o yüzden siyasetle ilgili konuşmamaları lazım. Türkiye çok önemli bir dönemde. Demokratikleşme sebepleri genelde dışarıdan gelen taleplerdi. İlk defa dış ile iç talep çakıştı. Sosyolojik yapı içeride de demokratikleşmeyi istiyor. Yüzde 47, ne dini yapı, ne de milliyetçi yapıdadır. Bu, orta sınıf ideolojisinin hakim olmaya başlamasıdır. Yani daha iyi yaşama özleminin oyudur.

* Tayyip Erdoğan'ın alternatifi var mı? İyi bir lider olarak görülüyor mu?
Çok konuşulan bir şey bu. Bilimsel veri gerek, araştırmak lazım. Ayrıca Türkiye'de Siyasi Partiler Kanunu'na göre, lider değiştirmek hemen hemen imkansız. Erdoğan'a alternatif var mı; kısa vadede hayır, orta vadede evet var. Çünkü kısa vadede kitleleri böyle peşinden sürükleyen, bu karizmaya erişmiş, bu sosyal güveni veren başka adam yok. Yapabileceklerine inanmıyorum ama Erdoğan'ın siyasi hayatı bitirilirse, bu toplum böyle bir talepten bu lideri yarattığı gibi yeni birini de üretir. Eğer siyasi hayatını bitirmezlerse devam eder, yok alternatifi.