'50 bin dolar için milyar dolarlık ihracat fırsatını kaçırmayalım'
Orta Asya'da 16 yıldır faaliyet gösteren Turkuaz Şirketler Grubu'nun İcra Kurulu Başkanı Güler'e göre, Türkiye yıllık 50 bin $ ücreti olan nakliye birliğine üye olursa BDT ülkelerine ihracatını 2'ye katlayacak.
Orta Asya'daki Türk cumhuriyetlerinin 90'lı yıllarda bağımsızlıklarını kazanmasının ardından ticari fırsatları değerlendirmek üzere 4 ortakla yola çıkan Turkuaz, bugün 11 şirketi ve 270 milyon dolarlık ciroya sahip bir grup olarak faaliyet gösteriyor. 1992'de birçok uluslararası markanın distribütörlüğünü alarak Kazakistan'da işe başlayan Turkuaz Şirketler Grubu, bölgedeki yapılanmasını sanayi, inşaat, telekomünikasyon, otomotiv, emlak ve turizm gibi birçok sektöre yaymış durumda. Turkuaz Şirketler Grubu İcra Kurulu Başkanı Müjdat Güler, bölgede petrol gelirlerinin artmasıyla refah seviyesinin de yükseldiğine ve dış ticaret hacminin katlandığına dikkat çekiyor ve şu mesajı veriyor: "Türkiye de bu pastadan aldığı payı artırmalı. 50 ülkenin katılımıyla oluşturulan nakliye birliğine üye olunması durumunda bölgeye ihracatımız katlanır." Güler ile Türkiye'nin bölgedeki dış ticaret hacmini yükseltmesi için izlemesi gereken yolu ve Turkuaz Grubu'nun hedeflerini konuştuk.
YETERLİ PAY ALAMADI * Şirketinizin kuruluş aşaması nasıl gerçekleşti? 4 ortaklı olarak 1991'de şirketi kurduk. Orta Asya'daki Türk ülkelerinin bağımsızlığını kazanması ile bu coğrafyada bir ticari olanak gördük. Önce her türlü talebe cevap verme şeklinde başladı. Türkiye'deki firmaların orada yapılanması ile iş şeklini distribütörlüğe çevirdik. Raks, Beko, Unilever, Nestle gibi firmaların distribütörlüğünü aldık. Bölge çok ciddi büyüme içindeyken, Türkiye bu coğrafya ile olan ticaretten yeterli payı alamadı. Başlangıçta ürünleri tedarik ettiğimiz ülke Türkiye iken, bugün alımımızı Rusya, Almanya, Polonya, Hindistan ve Çin'den sonra Türkiye'den yapıyoruz.
* İstenilen ticaret rakamlarına neden ulaşılamıyor? Örneğin Kazakistan geçen yıl 25 milyar dolarlık ithalat, 41 milyar dolarlık dolarlık ihracat yaptı. Dış ticareti her yıl yüzde 40-50 büyüyor. Türkiye'nin Kazakistan'ın dış ticaretinden aldığı pay ise yüzde 1.5 oranında. Türkiye'nin fazla pay alamama nedeni, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) birlikteliğinin AB gibi ortak gümrük politikaları uygulaması. Rusya veya Ukrayna'da üretilen bir ürün Kazakistan ya da Özbekistan'a gümrüksüz girerken, Türkiye'den gümrük vergisi ile geliyor. Türkiye'nin yapması gereken, bu ülkelerle karşılıklı gümrük muafiyeti uygulamasına geçmek. Eski Sovyet ülkeleri ile Almanya, Polonya, Kore, Japonya, Çin, İran gibi 50 ülkenin katılımı ile oluşturulan bir nakliye birliği var. Birliğe üye ülkeler birbirlerine düşük nakliye tarifesi uyguluyor. Polonya'da üretilen bir ürünün Rusya'dan geçiş ücreti için bir vagona 2 bin dolar ödeniyorsa, Türkiye'den giden bir vagon için 4 bin dolar ödeniyor. Bu, Türk mallarının pahalı olmasına neden oluyor. Ayrıca Türkiye'den mal yüklendiğinde birliğe üye iseniz vagonunuz hiç açılmadan aynı mühürle gidiyor. Bu, hırsızlık riskini bitiriyor. Üye değilseniz geçtiğiniz ülkelerde mührünüz açılıyor ve yeni mühür konulması hırsızlık sürecini getiriyor.
* Neden birliğe üye olunmadı? Türkiye, birliğe 1995-1996'da başvurmuş. Üyeliği kabul edilmiş ancak 2001'deki krizle alınan tedbirler nedeniyle üye olmamış. Yılda 50 bin dolar ödenmesi ve birliğin merkezi olan Varşova'da Almanca ve Rusça bilen 1 ya da 2 uzman istihdam etmesi gerekiyor. Bu hem Türkiye'nin Rusya, Ukrayna, Doğu Avrupa ve tüm Orta Asya ülkelerine ihracatını artıracak hem de ürünlerinin daha rekabetçi olmasına neden olacak. Şu anda 5 Orta Asya ülkesine 1.5 milyar dolarlık ihracatımız var. Yarısı Kazakistan'a yapılıyor. Hızlı tüketim ve inşaat malzemesi gibi ürünler satıyoruz. Nakliye değerinin yüksek olması bu satışları etkiliyor. Örneğin; eskiden Unilever için tedariğimizin tamamını Türkiye'den yapardık. Artık yeni yatırımları önemli teşvikler aldığı Polonya gibi ülkelere kaydırdığı için biz de oralardan sevkiyat yapmaya başladık.
HEDEF 340 MİLYON DOLAR * Birliğe üye olmak bu ülkelerle dış ticaretimizi nasıl etkiler? Türkiye ciddi nakliye maliyeti avantajı sağlayacak. Yılda milyar dolarlık ihracat artışı getirecek. Türkiye'den yapılan sevkıyatlarda Kazakistan'a ulaşmak için birçok yol var. Ama hangi yolu kullanırsanız kullanın, tamamı birliğe üye olduğu için fark etmiyor. İhracat en az 2 katına çıkacaktır. Petrolle birlikte bu ülkelerde ciddi zenginleşme olacak. Türkiye bu ülkelerle ticari ilişkilerini geliştirirse, yarın bu zenginleşmeden yararlanmış olur. Kazakistan'da sektörel teşvikler var. Türkiye'nin Kazakistan'daki teşvik politikasını örnek alması gerekiyor. Karşılıklı gümrük muafiyeti ve nakliye konusunda avantajla Türkiye öne çıkabilir.
* Turkuaz'ın bundan sonra bölgedeki faaliyetleri neler olacak? Ticaretin dışında Kazakistan'da ayçiçek yağı konusunda tesisimiz var. Tuğla kiremit fabrikamız var. Henkel ile ortak bir yapı kimyasalı tesisi kuruyoruz. İnşaat alanında yatırım hedeflerimiz var. Sadece dağıtım grubumuzun 2006 cirosu 270 milyon dolar. Bu yıl hedefimiz 340 milyon dolar.
Servisi 
