Kısırlık (infertilite) terimi, korunmasız ve düzenli, haftada 2-3 kere ilişkiye girildiği halde 1 yıl içinde gebe kalınamaması durumudur. Çiftler evlendikten sonra düzenli ilişkiye girdikleri halde 1 yıl içinde gebelik oluşmadıysa doktora başvurmalıdır. Ancak bu süreyi belirlemede kadının yaşı da önemlidir. Özellikle kadın yaşının 35'in üstünde olduğu geç evlenen çiftlerde bekleme süresinin 6 aydan fazla olmamasını önermekteyiz. Çünkü biliyoruz ki kadın yaşı 35'i geçince yumurta sayısı ve kalitesi belirgin olarak azalır. Bu da gebelik oranlarını ve tedavi süresini olumsuz etkiler. İstatistiklere göre evli her 5-6 çiftten birinin çocuğu olmamaktadır. Çocuğu olmayan bir çift doktora başvurduğunda önce temel tahliller yapılır. Anne ve baba adayının önce kan testleri yapılır, genel sağlık durumları ve bulaşıcı bir hastalıklarının olup olmadığı araştırılır. Daha sonra infertilite sebepleri araştırılır. En önemli tahliller sperm sayımı ve histerosalpingografi denilen rahim filmidir. Sperm tahlilinde sperm sayısı, hareketliliği ve morfoloji dediğimiz spermlerdeki şekil bozuklukları araştırılır. Sperm sayımının iyi merkezlerde ve dikkatlice yapılması önemlidir. Histerosalpingografi (rahim filmi)de rahimde herhangi bir şekil bozukluğunun varlığı, rahim içinde yer kaplayan polip, myom gibi kitlelerin varlığı, rahim içindeki yapışıklıklar, tüplerin sağlıklı ve açık olup olmadığı değerlendirilir. Böylece infertilite (kısırlık) sebebi hakkında bilgi edinilir.

Yüzde 20'si iki taraflı
Çocuğu olmayan çiftlerin yaklaşık 40'ında kadındaki problemler, yüzde 40'ında erkekteki problemler, yüzde 20'sinde ise hem kadın hem de erkekteki problemler sorumludur. İnfertilite tedavisi başlamadan önce, hamile kalmayı engelleyen sorunlar varsa onlar tedavi edilir. Rahim içinde, bebeğin yerleşeceği endometrium tabakasını etkileyen problemler histeroskopi denilen işlemle düzeltilir. Histeroskopi rahim içine optik bir aletle girilmesi, problemin görülerek cerrahi olarak tedavi edilmesi yöntemidir. Bu işlem sayesinde çok önemli ameliyatlar çok kısa sürede yapılabilir ve hasta birkaç saat içinde evine yollanabilir. Eskiden tanısal amaçlı yapılan kürtaj işlemi bu sayede neredeyse artık kullanılmaz hale gelmiştir. Laparaskopi işlemi ise göbekten karın içine girilerek yapılan bir cerrahi bir işlemdir. Bu yöntemle de tedavi öncesinde tüplerdeki ve rahimdeki problemler giderilir.

Hareketli sperm 5 milyon olmalı
Çocuk tedavisinde hareketli sperm sayısı 5 milyonun altında olanlarda ve rahim filminde iki tüpü de kapalı olanlarda direk tüp bebek tedavisi uygulanmalıdır. Çünkü bu durumdaki hastaların başka bir tedaviyle hamile kalma şansı yoktur. Bunun dışında kalan hastalarda önce yumurtalıkların uyarılması ve ilişkiye girilmesi tedavilerinden başlanılır, hamile kalmadıkça sırayla aşılama, daha sonra da tüpbebek tedavisi uygulanır. Günümüzün gelişen teknolojisi ve ilaçlar sayesinde bugün aşılama tedavilerinin başarısı yüzde 20-25, tüp bebeğin başarısı ise genç ve yumurtası yeterli hastalarda yüzde 60'ları bulmaktadır. Ancak yaşı ilerlemiş özellikle 40'ı geçmiş kadınlarda tüp bebek başarısı yüzde 20 ve daha altına iner. O halde genç yaşlarda tedaviler sırayla yapılmalıdır. Ülkemizde sık yapılan yanlışlık, aynı tedavilerin yıllar içinde tekrar tekrar yapılması ve tüp bebek tedavilerinden kaçınılmasıdır. 3-4 ayda bir doktor değiştirmek, defalarca değişik doktorlarda aşılama yaptırmak zaman kaybıdır. Belki de seneler geçtiği için çiftlerin çocuk sahibi olma şanslarını ciddi olarak azaltır.