Nodül, tiroid bezesindeki 'kitle'dir. Tiroid bezesindeki sınırları belli oluşumlara (kitlelere) nodül denir. Nodül mevcut olan guatra, nodüllü guatr denir. Tıbbi teşhis yaklaşımı açısından tiroid'deki nodülün memedeki, akciğerdeki veya vücudun başka bir yerindeki kitleden hiç bir farkı yoktur. Örneğin, memede, mamografi ile saptanan kitlelerin sadece %25'i kanserdir; %75'i kanser olmayan kitlelerdir. Tiroid için de benzeri bir durum söz konusudur; tiroit nodüllerinin %5'i kanserdir; tiroit'teki soğuk nodüllerin ise yaklaşık % 25'i kanserdir. Tıbben vücutta bir kitle saptandığında bu kitlenin kanser olmadığını ortaya çıkarana kadar gerekli tıbbi işlemler yapılmadan bu kitlenin 'masum' yani 'iyi huylu' olduğu tahmininde bulunmak bilimsel bir yaklaşım olmaktan uzak olduğu gibi hastanın lehine bir yaklaşım tarzı da değildir. Tiroid nodülleri sanıldığından çok yaygındır; Batı ülkelerinde erişkin toplumun yaklaşık %40-50'sinde nodül olduğu bilinmektedir.

Nodül nasıl saptanır?
Tiroid nodülü; en sıklıkla tesadüfen saptanır. Başka amaçla yapılan boğaz-boyun bölgesi ultrasonografisinde (örneğin boyundaki şahdamarlarının dopler ultrasonuyla incelenmesi sırasında) tesadüfen tiroid'de nodül saptanması en sık karşılaşılan "nodülle tanışma" şeklidir. "Nodülle tanışma"nın ikinci şekli, yıllık muayene (çekap) sırasında, doktorun, hastanın boynunu muayene etmesi sırasında olur. "Nodülle tanışma"nın üçüncü şekli ise; hastaya başka bir nedenle yapılan akciğer filmi, akciğer tomografisi veya akciğer MR'ı sırasında ndoül saptanması ile hasta nodülle tanışmış olur. Daha nadiren, hasta veya yakınları hastanın boyununda bir şişlik farkederek doktora gitmesini önerir ve doktor muayenesi sırasında nodül saptanır. Nodüllerin sınırları çoğunlukla net olarak sağlam tiroid dokusundan ayrılabilir; ancak bazı nodüllerin sınırlarını ayırt etmek güç olabilir.Nodül her zaman elle muayene ile ve dışarıdan farkedilemeyebilir. Ancak, zayıf hastalarda, tecrübeli bir hekim, 1 cm'den daha küçük nodülleri bile tespit edebilir. Zehirli guatr ve Hashimato hastalığında (Hashimato tiroiditi'nde) ultrasonografik incelemede "yalancı nodüller" (psöydonodülller) görülebilir. Bu yalancı nodüller tedavi ile kısmen düzelebilir.

Tiroit nodüllerine yaklaşım nasıl olmalıdır?
Tiroid bezesindeki nodül her zaman dışarıdan gözle veya elle fark edilmeyebilir. Bu konuda toplumda ciddi bir yanlış anlama vardır: nodül'den bahsedildiğinde insanların ilk tepkisi 'Benim boğazımda şişlik yok, o nedenlebende nodül yoktur' şeklinde oluyor. Nodüllerin çoğunluğu hasta tarafından fark edilmez. Çok nadiren bazı hastalarda nodül büyükçe olur ve dışarıdan bir fındık, ceviz veya mandalina boyutunda gözle dahi görülebilir.

Tiroid nodülünün mevcut olup olmadığının ortaya çıkarılması
Elle muayene nodül mevcut olup olmadığını her zaman ortaya koymaz. Ancak, elle muayene, tiroid bezesi çevresinde lenf düğümlerinin değerlendirilmesi açısından çok önemli bir yöntemdir. Tiroid bezesinde nodül mevcut olup olmadığının en kesin kararı ultrasonografi ile verilir. Bu amaçla doğru cihaz, doğru teknik kullanılmalıdır. Tiroid bezesinde nodül olup olmadığı konusunda sintigrafi, ultrasonografi kadar etkin değildir. özellikle ılık (normoaktif) nodüllerde, nodül olup olmadığını gösterme açısından, tiroid sintigrafisi yeterli kesinliğe sahip değildir. Ancak, sıcak nodül ve soğuk nodül mevcudiyetini sintigrafi ile etkili şekilde ortaya koymak mümkündür. Sintigrafi nodülün fonksiyonunu değerlendirmek için etkili tek yöntemdir.