Önceki yazımda iflas ertelemesinin ne demek olduğunu anlatmıştım. Okurlarımdan ilgi gördü. Bugün devam ediyorum.
İflas ertelemesi sadece şirketlerde uygulanır. Şahıs işletmelerinde uygulanmaz.
Ertelemenin kabul edilmesi için şirketin varlıklarının alacaklarını karşılamaması gerekir. Bu duruma hukuk dilinde 'borca batkınlık' denir.
Diyelim ki, şirketin bütün mal varlığı ve alacakları (aktifi) 100 bin lira. Borcu ise 130 bin lira. Bu durumda şirket borca batıktır, iflas ertelemesi isteyebilir. Ama varlıkları 100 bin lira iken borcu 50 bin lira ise iflas ertelemesi isteyemez.
İkinci olarak da bir iyileştirme projesi hazırlanmalı ve bu iyileştirme projesi uygulanabilir olmalıdır.
Şirketin bu iki koşulu sağlayıp sağlamadığı mahkeme tarafından bilirkişiye tespit ettirilir. Şirketin durumu incelenirken, malvarlığının yanı sıra iyileşme ve faaliyetine devam edebilme olanağının bulunup bulunmadığına da bakılır. Örneğin; fabrikası yeni faaliyete geçmiş şirketin fabrika dolayısıyla borcu fazla olabilir. Eğer fabrika kârlı çalışabilecekse borçları ödeme olanağı olur ama zamana ihtiyaç vardır.
Şirketin malvarlıklarının değeri de defterlere göre değil, tasfiye edilmeleri durumunda satılabilecekleri değerlere göre tespit edilir. Yanılmıyorsam, 2002 yılıydı. Bir işadamı 100 milyon dolarlık malvarlığı olduğunu, 80 milyon dolar borcu olduğunu, ama bankaların yeni kredi vermediğini belirtti ve bankaların bu durumda neden kredi vermediklerini sordu.
Ülkenin bir krizden geçtiğini, bu nedenle bankaların daha titiz davrandıklarını, risk almak istemediklerini söyledim. İşadamımız malının borcundan fazla olduğunu, riski olmadığını söyledi.
Ona şunu anlattım: Malvarlığınızın piyasa değeri 100 milyon dolar olabilir. Ama eğer nakit sıkıntısı dolayısıyla bir borcunuzu ödeyemezseniz ve bir malınız icrada satılırsa bütün alacaklılar üstünüze gelir. Bütün mallarınız icrada satılır. İcrada satılan hiçbir mal değerinden satılmaz. 100 liralık malınız icrada satılırsa 80 lira borcunuzu ödemez.
Şirketin borca batık olup olmadığı tespit edilirken, malların kaç liraya satılabileceği de dikkate alınır. İflas ertelemesi zordaki şirkete zaman tanımak, nefes aldırmak, bir fırsat daha vermektir. Bu yol, önümüzdeki aylarda çok gidilen bir yol olacak.