Ülkeler, hatta kıtalar arasında baş döndürücü bir turist trafiğinin yaşandığı günümüzde, seyahat hastalıkları da tüm sağlık sorunları içinde önemli bir yer tutmaya başladı. Anadolu Sağlık Merkezi Seyahat Hastalıkları Kliniği'nden Dr. Elif Hakko, seyahatinizde sizi bekleyen riskleri, nereye giderken hangi aşıları yaptırmak gerektiğini, nasıl önlem alınacağını açıkladı. İşte, Dr. Hakko'nun uyarıları...

* Tatile çıkmadan önce neler yapılmalı?
Günümüzün bilinçli 'seyyahlar'ı turizm şirketinde tatil rezervasyonlarını yaptırdıktan hemen sonra, bir "seyahat hastalıkları kliniğine" gidip, bu klinikte görev yapan enfeksiyon hastalıkları uzmanından, ziyaret edecekleri bölgenin sağlık risklerini öğrenmeli ve ne gibi önlemler alacaklarını danışmalı.

AŞILARA DİKKAT!
* Hastalıklardan korunmak için hangi önlemler alınmalı?
Seyahat hastalıklarından korunmanın en önemli yolu aşılardır. Aşıların seçilmesi seyahat edilecek bölgeye, kişinin bağışıklık durumuna, daha önce yapılmış aşılarına, eğer enfeksiyon edinilirse ciddiyetine, aşının kendisinin yapacağı yan etkilere göre yapılır. Tetanoz/difteri (10 yılda 1), kızamık aşısı ise olmayanlara yapılır. Diğer aşılar ise hepatit A, hepatit B, tifo, grip, sarı hummadır. Ayrıca gittiğimiz yerde yediklerimize ve içtiklerimize dikkat etmek, sinek ve böceklerin çok olduğu yerde olabildiğince kapalı giysiler giymek, sinek kovucu spreyler kullanmak, elleri sık sık yıkamak, temizliğinden emin olmadığımız yerlerde yemek yememek, musluk suyu içmemek, dövme, akupunktur ve piercing yaptırmamak da hastalıklardan korunmak için çok önemlidir.

UÇAKTA SAKIZ ÇİĞNEYİN
* Uçakta basınç değişimlerinden nasıl korunmalı?
12 bin metre uçuş yüksekliğinde kabin basıncı 2 bin 400 m'dir. Solunum derinleşir, sıklaşır. Sonuçta kan kalbe geri dönemez ve bacak damarlarında tıkanmalara neden olabilir. Bu nedenle uzun uçuşlarda tıkanmaları önlemek için ara ara uçak içinde yürümek ve doktor önerisiyle kan sulandırıcılar almak gerekebilir. Basınçtan en çok etkilenen organların başında kulaklar gelir. Basınç, kulak zarında delinmelere yol açabilir. Bunu önlemek için sakız çiğnemek esnemek yararlıdır. Çocuklara bir şeyler içirmek, bebekleri kalkış ve inişlerde emzirmek gerekir.

GÜNEŞ TEHLİKESİ
* Çocuklu aileler nelere dikkat etmeli?
Yetişkinler için söylediğimiz öneriler çocuklar için de geçerlidir. Çocukların uzun süre güneşe maruz kalmasını önlemek önemlidir. Ayrıca çocukların normal aşı takvimine göre aşılanmaları aksatılmamalıdır.

YENİ ANNELER VE GEBELERİN FARKI
* Hamile ve yeni doğum yapmış kadınlar nelere dikkat etmeli?
Hamileler her ilacı alamadığından özel ilgilenilmesi gereken bir gruptur. En uygun seyahat gebeliğin 3 ve 6. aylar arasıdır. Aşıların da bazıları gebelere uygulanamaz. Gebelerin kayak, dalma, su kayağı gibi sporları yapmaları sakıncalıdır. Sinek kovucu spreylerin sadece yüzde 20'si gebelerde kullanılabilir, seçerken dikkatli olmak gereklidir. Emziren kadınların da her ilacı rahatlıkla alması söz konusu değildir. Onlar da gebeler gibi özel grup olarak kabul edilir.

A'DAN Z'YE TEDBİRİNİ ALIYORUZ
* Seyahat hastalıkları kliniğine ne zaman başvurmalı? Burada neler yapılıyor?
Öncelikle seyahat edilecek bölgenin risklerini belirliyoruz. Daha sonra risklere göre kişiye özel önlemler alıyoruz. Hangi aşıların yapılacağını, sıtmaya karşı nasıl bir koruma sağlanacağını, turist ishali olursa neler yapılması gerektiğini tek tek anlatıyoruz. Kişinin kronik hastalığı, örneğin diyabeti varsa, saat farkının olduğu ülkeye yapılan seyahatte insülin dozlarını ve beslenmesini nasıl ayarlayacağını anlatıyoruz. Gideceği ülkede başvurabileceği sağlık kuruluşlarını birlikte gözden geçiriyoruz. Yabancı dili yoksa ve o bölgede Türk doktorlar varsa onlarla temasa geçmesini sağlıyoruz. Düzenli kullandığı ilaçları yanında bulundurmasını öneriyoruz, eksik ilaçlarını reçete ediyoruz. Kişiler seyahatten döndükten hemen sonra ateşli hastalık ya da ishal geçirirlerse, bunların da seyahatle ilgili olabileceğini düşünerek, kliniğimizde tedavi ediyoruz. Çünkü seyahat sırasında edinilen bazı hastalıkların kuluçka süreleri uzun olabilir.

ENFEKSİYON RİSKİ
* En çok hangi hastalıklara rastlanıyor?
Seyahat sırasında en sık karşılaşılan hastalıklar; virüs, bakteri ya da parazit enfeksiyonlarıdır... Enfeksiyonlar, seyahat edilen bölgeye değişiklik göstermesine rağmen en sık turist ishali, sıtma, sarı humma, kolera, hepatit A ve B, tifo, zatürre ve griple karşılaşılıyor. Bunların yanında güneş yanıkları ve güneş çarpması, alerjik deri enfeksiyonları, uyku bozuklukları (jet-lag), uzun yolculuklarda hareketsiz kalmaktan dolayı 'economy class sendromu' adı verilen ve ölümle sonuçlanabilen pıhtılaşma bozuklukları da seyahat hastalıkları arasında sayılıyor.