Harçlar Kanunu'nun "Tapu ve kadastro harcı, vergi değeri ile mükellef tarafından beyan edilmiş olan değerlerden yüksek olanı üzerinden hesaplanır" şeklinde bir hükmü vardı. Bu nedenle de bazı şirketlerin gerçek değerden gösterdikleri hariç, taşınmazlar kaç liraya alınıp satılırsa satılsın, tapu harcı emlak vergisi değerinden ödenirdi.
Harçlar Kanunu'nun ilgili maddesi değişti. Yeni hüküm harcın emlak vergisi değerinden düşük olmamak üzere, beyan edilen devir ve iktisap bedeli üzerinden hesaplanacağı şeklinde.
Hemen "Ne var bunda, değişen bir şey yok ki" demeyin.
Aynı maddeye bir başka hüküm daha eklendi. O hükme göre, beyan edilen devir ve iktisap bedelinin gerçek durumu yansıtmadığı tespit edilirse, aradaki farka isabet eden harç ikmalen veya re'sen tarh edilecek. İşte bu hüküm daha önce yoktu.
Beyan edilen değerin emlak vergisi değerinden düşük olmaması yetiyordu. Gerçek alım satım bedeli daha yüksek olsa bile beyan edilen değer esas alınıyordu. Bu bedelin beyan edilenden yüksek olduğu sonradan tespit edilirse ek harç alınamıyordu.
Bundan sonra gerçek alım satım bedeli üzerinden harç alınacak. Sonradan tespit yapılması durumunda harç gerçek bedel üzerinden alınacak, hem de cezalı olarak.
Şimdiye kadar yapılan uygulamada satıcılar duruma göre hem tapu harcını, hem gelir veya kurumlar vergisini, hatta varsa KDV'yi düşük ödemek için bedeli düşük göstermek isterlerdi. Alıcılar da harcı düşük ödemek için buna razı olurlardı.
Maliye'nin denetim elemanları da incelemelerde durumu saptarlarsa satıcıya cezalı tarhiyat yaparlardı. Beyan edilen değer emlak vergi değerinden düşük değilse alıcı bir bedel ödemek zorunda kalmazdı. Genelde de emlak vergi değerinin biraz üstünde bir bedel beyan edilirdi. Bundan sonra beyan edilen değerin gerçek devir veya iktisap bedeli olması gerekiyor. Emlak vergi değerini aşması yetmiyor.
Alıcılar için de hem harç salınacak, hem ceza uygulanacak, hem de faiz olacak. Artık satıcıyı kurtarmak için bedeli düşük göstermeye razı olan alıcı da yanacak.