Bizans İmparatorluğu döneminde 4. yüzyıl'dan itibaren bir sürgün yeri olarak kullanıldı Yassıada... 27 Mayıs İhtilali'nde 500'ün üzerinde sanık, Ada'da yargılandı. Başbakan ve 2 bakanı idam edildi..
Ufacık bir çocuktum 60 İhtilali olduğunda. O devirler radyo devriydi. Özellikle de akşam yemeklerinden sonra radyo başında toplanırdık hane ahalisi olarak. "Yassıada Saati" diye bir şey başladı bir gün. Uzun süre de devam etti. Babam, annem ve diğer aile büyükleri en çok da bu yayınlanırken kulak kesilirdi radyoya. Kalın sesli bir amca benim sabi halimde bile ezberlediğim şu sözleri söylerdi: "Sanıklar, elleri bağlı olmayarak getirildiler. Müdafiler haaazır!.."
NEDEN GÜLMEZLERDİ? O amcanın adını bie hatırlıyorum. Salim Başol'du. "Hazır" diyecekken "Haaazır" deyişine ben çok gülerdim ama nedense bu komik duruma gülmek yerine hüzünlenirdi büyüklerimiz. Aradan on yıllar geçti Yassıada''da neler olup bittiğini çok daha detaylı öğrendik elbette. Ama davanın merkez üssü Yassıada'nın şimdilerde ne olduğunu daha 3 gün önce öğrendim.
HAYATA DEVAM Yaşamların burada çürütülüp yok edilmesine inat doğa "devam" demişti. Ada insan olarak yoksuldu ama bitki örtüsünün muhteşem örtüsü her bir köşeyi renk renk, şekil şekil çiçeğe, sarmaşığa, ota, yaprağa bezemiş. Kameraman arkadaşlar sağda solda boş fişekler bulmuş. Burası av sahası değil. Öğreniyorum ki Açıkhava poligonu haline gelmiş buralar.
DEMOKRASİ ADASI Spor salonunu mahkeme salonu yapmışlardı. Koğuşlar, hücreler sanki bombardımandan bakiye. Camlar kırık, duvarlar dökük, her yan pis, sefil, kepaze. Bakan Ertuğrul Günay buranın 1-2 yıl içinde bir "demokrasi adası" haline getirleceği mnüjdesini veriyor ama görmeden, olmadan, inanmam.
KİRLETİYORLAR İskeleye döndüğümüzde balık adam kursunun öğrenci ve hocalarını kıyıda dalış çalışırken görüyoruz. Tanışıyoruz onlarla da. Bunların çoğu bilim adamı. Balık çiftliği kurulduğu için bölge suyunun temizlendiğini ve adaya tek yararlı işin kurucuları su ürünleri mühendisi olan bu çiftlik tarafından yapıldığını söylüyorlar. Korsan turizmcilerin ise çevreyi fena halde kirlettiğinden dertli onlar da.
VEDA VAKTİ Ayrılırken görüyoruz. Adalar Emniyeti'nden ve Deniz Polis şubesinde görevliler gelmiş ve yakalamış korsan turizmcileri. Son derece ciddi bir biçimde uyarıyor ve tekrarı halinde teknelerinin sefer izni iptali de dahil pek çok işlem yapacaklarını söyleyip engelliyorlar bu rezilliği. Balıkadamlar ve biz polislere teşekkür edip vedalaşıyor ve ayrılıyoruz.