İçinde bulunduğumuz bahar mevsimi maalesef astım hastalarının kabusu oluyor. Küçükbüyük, kadın-erkek tanımayan astım, ilkbaharda polenlerle birlikte hastalığı tetikliyor. 6 Mayıs'ta kutlanan Dünya Astım Günü'nün ardından konuyu Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nden Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu ile konuştuk. Astımı 'hava yollarının kronik iltihabi hastalığı' olarak tanımlayan Prof. Dr. Tutluoğlu, açıklamalarını şöyle sürdürdü:

TİPİK SEYRİ; NÖBETLER
"Astımdaki kronik iltihap değişik nedenlere bağlı olarak gelişebilir. Genelde hava yollarında müzmin bir iltihap vardır. Değişik hücrelerin çoğalması, bazı salgıların artmasıyla hava yollarında daralmaya, mukus dediğimiz balgam birikmesine ve havayolu kaslarında birtakım kalıcı yapısal değişikliklere yol açarak, kasılma kabiliyetinin azalmasına neden olur. Astımın tipik seyri daha ziyade nöbetler halinde nefes darlığıdır. Ara dönemlerde hastanın fazla şikayeti olmayabilir ama özellikle gece uykudan uyandıran kriz şeklinde nefes darlıkları, dönem dönem görülebilir. Bu kriz anında hasta ilacını almazsa astım öldürücü bir hastalık olabilir. Tahmini olarak yılda bin civarında hastanın astımdan dolayı hayatını kaybettiğini söyeyebilirim. Bu bir çalışma sonucu değil, sadece benim tahminim.

BELİRTİ VERİR Mİ?
Astım ömür boyu süren bir hastalıktır. Hastalığı kontrol altına alabiliyoruz, hiçbir şikayeti, hiçbir belirtisi olmayabiliyor ama o hastalık orada vardır. Nasıl kişinin gözünün rengini değiştiremezsek, lensle değişir ama sonuçta ana rengi aynıdır. Burada da hastalığı ortadan kaldıramıyoruz. Yaşam boyu bu hastaların hava yollarında kronik bir iltihap var. Bu kronik iltihap eğer ki siz birtakım ilaçlarla baskılar veya bronşların hava yollarının duyarlılığını kaybetmesini sağlarsanız, belki hastada belirti olmadan yaşantısını sürdürebilir. Ama o kronik iltihabı yok edemezsiniz. O orada vardır. İlaçları da gerekirse yaşam boyu da kullanmamız gerekebilir.

ANİ KRİZ GEÇİRME RİSKİ
Daha çok yaz döneminde biz istemememize rağmen hastalar ilaç kullanmadığı oluyor. Ama bunun doktor kontrolünde yapılması lazım. İlaçları bırakan hastalar ani kriz geçirme olasılığı her zaman vardır. Yüzde 10 civarında astımlıda ağrı kesicilere, romatizma ilaçlarına karşı duyarlılık vardır. Uyarmamıza rağmen yine de hastalar bu ilaçları kullanabiliyor. Mesela gidiyor diş çektiriyor, ağrı kesici alıyor. 3-5 sene şikayeti olmayan astımlı hastada ani astım krizi ortaya çıkabiliyor. Astım hastası her zaman çantasında ilaçlarını bulundurmak zorunda.

KÜÇÜK-BÜYÜK DİNLEMİYOR
Erişkinlerde kadınlarda daha fazla, çocuklarda erkeklerde daha fazla görüyoruz astımı. Bunun kesin nedeni bilinmemekle beraber, birtakım hormonal nedenlerin etkili olduğu düşünülüyor.

5 MİLYON ASTIM HASTASI
Türkiye'de astımlı hasta sayısını vermek çok zor. Ama genel çalışmalara baktığımızda, 70 milyonluk nüfusta astımlı hasta sayısının ortalama yüzde 6-7 olduğunu söyleyebiliriz. Bu da yaklaşık 5 milyon demektir. Yani 5 milyon astım hastası vardır ülkemizde. Öte yandan astım özellikle sonbahar ve ilkbahar döneminde yoğundur. Sonbaharda yoğunlaşan astım semptomları daha ziyade ev tozu akarlarına karşı olan alerjiye bağlıdır. Eylülekim- kasım dönemlerinde astımlı hastaların şikayeti yoğunlaşıyorsa, o hastada ev tozu akarlarına karşı alerji olma ihtimali yüksektir. Kışın enfeksiyonlardan dolayı solunum yolu enfeksiyonları astım ataklarını ortaya çıkartır. Dolayısıyla kışın da sık enfeksiyon geçirildiği için astımla ilgili şikayetlerde yine yoğunlaşma görülür. Ama bir diğer yoğunlaşma dönemi ilkbahardır. İlkbaharda polen alerjisi olan astımlılarda şikayetler ortaya çıkar ve hastalarda astım atakları oluşabilir. En rahat oldukları dönem yaz dönemidir. Yaz aylarında çoğu astımlıda hemen hemen hiç şikayet olmaz.

TEDAVİ ŞEKİLLERİ
Astımda 2 tür tedavi var. Bir rahatlatıcı tedavi bir de ara dönemde kullandığımız, yani sürekli kullanılması gereken tedavi edici ilaçlar. Tedavi edici ilaçlardan kastımız kalıcı bir tedavi değil çoğunlukla. Yüzde 80'i ilaçlarını kullanması gerekiyor hastaların aslında. Normal tedavi edici ilaçların başında kortizonlu spreyler oluşturuyor. Nefes yoluyla alınan ilaçlar sprey şeklinde olabiliyor. Hasta ağzından çekerek kullanıyor. Kuru toz inhalatör diyoruz. Bunların içerisinde hastaya sadece hava yollarında etkili kortizon veriyoruz. Halk arasındaki bir yanılgı kortizonlu ilaçların yan etkileri olduğu yönünde. 'Kortizonlu ilaçların yan etkileri var, kemikleri eritir' gibi düşünceler yaygın. Ağızdan tablet şeklinde veya iğne şeklinde uzun süre kullanılırsa tabii ki bir takım yan etkileri var ama bu sprey yoluyla direk bronşlara verdiğimiz ilaçların çok çok yüksek dozlara çıkmadığımız sürece yan etkileri yok.