Son yıllarda küçücük çocukların, genç sporcuların kalp krizi sonucu hayata veda ettiğini görüp de şok olmayanınız var mı? Ben de herkes gibi daha çok ileri yaş hastalığı olarak bildiğim kalp krizinin genç bedenleri alması karşısında şaşkınlık yaşayanlardanım. Bu kadar yaygın olarak görülen kalp-damar hastalıkları konusunu Türk Kalp Vakfı'nın 20 yıldır başkanlığını yürüten Çetin Yıldırımakın'la konuştum. Yıldırımakın, öyle şeyler anlattı ki, duyduklarıma inanmakta zorlandım. İşte Çetin Yıldırımakın'ın çarpıcı açıklamaları...

8.6 MİLYONU KADIN
Eskiden kalp-damar hastalıkları ileri yaşlarda görülürdü. Şu anda ilköğretim talebesi yaşındaki çocuklara indi. 12 yaşında spor yaparken çocuk öldü, 17 yaşındaki milli sporcu öldü. Genç, yaşlı, çocuk, orta yaşlı, zengin, fakir, kadın-erkek herkesi vuruyor artık kalp hastalıkları. Bize hep deniliyor ki, erkekler kalp-damar hastalıklarında kadınlardan öndedir. Dünya da biz de öyle biliyorduk. Geçen sene bize Dünya Kalp Federasyonu ve Birleşmiş Milletler Dünya Sağlık Örgütü'nden bir bilgi geldi. O tarihte 17 milyon kişi ölmüş kalp ve damar hastalıklarından. Bunun 8.6 milyonu, yani yarısından fazlası kadın. Bunu görünce yadırgadım. Çünkü benim de bilgim, herkes gibi tersiydi. Araştırdık, rakamlar gerçekten doğruydu. Bu yüzden kimse 'ben iyiyim, problemim yok, bu beni ilgilendirmez' demesin. Çünkü kalp ve damar hastalıkları herkesi ilgilendirir.

'ÖLÜMLER DAHA DA ARTAR'
Bugün dünyanın en büyük meselesi kalp ve damar hastalıklarıdır. Ne atom bombası, ne globalleşme, ne kuraklık, bunların hiçbiri günümüzde kalp ve damar hastalıklarından önemli değil. 'Kanser, kanser' diyorlar korkutuyorlar insanları. AIDS, 'asrın vebası' olarak adlandırılıyor. Ancak bu hastalıklar ve diğer tüm sağlık nedenlerinin toplamından daha çok insan bugün kalp-damar hastalıkları yüzünden ölüyor. Ben bunu Türk Kalp Vakfı Başkanı olarak söylemiyorum. 1995 yılından beri Avrupa Kalp Birliği üyesiyiz. Ayrıca Dünya Kalp Federasyonu'na da üyeyiz. Birleşmiş Milletler Dünya Sağlık Örgütü, Türk Kalp Vakfı ile direkt muhatap olur ve en son gelişmeleri anında Türk Kalp Vakfı'na elektronik ortamda iletilir. Şimdi size dünyanın gerçeğini anlatmak istiyorum. Günümüzdeki bütün gelişmelere rağmen 2030'lu yıllara kadar kalp-damar hastalıklarında hiçbir azalma olmayacak, artarak devam edecek. Bu kesin. Şu anda dünyada 18 milyon civarında kişi sadece kalp ve damar hastalıklarından hayatını kaybediyor. Trafik kazalarından dünyada ölenlerin sayısı 1.5 milyondan az. Nerede 18 milyon, nerede 1.5 milyon. Bu rakam 2020 yılında 25 milyona çıkacak. Bunun en büyük nedeni ise sosyo- ekonomik şartlar. Tabii ki, stres de bunu doğuruyor. Ayrıca insanlar bilinçli beslenmiyor. Fast-food dediğimiz hadise, insanların yemek konusunu alelacele halletme alışkanlıkları kalp-damar hastalıkları riskini artırıyor.

'ŞAMPİYONUZ'
Maalesef kalp-damar hastalıklarında Türkiye dünya şampiyonu. Keşke başka konularda şampiyon olsak! Şu anda dünyada en iyi durumda olan Kore, en kötü durumda olan ise Türkiye. Öncelikle biz çok stresli bir toplumuz. Akdeniz ülkesi olmanın da ötesinde öfkemiz burnumuzun ucunda. Trafiğe çıkmak yetiyor İstanbul'da. Stresli olmamak mümkün mü Türkiye'de? Ne acıdır ki, Türkiye bu nedenle kalp-damar hastalıklarından önde.

NEDEN BÖYLE OLDUK?
Türk insanı ne yazık ki, ancak hasta olduğunda, yatağa düştüğünde doktora gidiyor. Halbuki gelişmiş ülkelerde bu böyle değil. Hiçbir şikayeti olmasa ile insanlar 3 ayda bir azami 6 ayda bir sağlık kontrolünden geçiyorlar. Üçüncü faktör, bizim insanımız spor yapma alışkanlığına sahip değil. Herkes spor yapamayabilir ama hiç olmazsa her gün yarım saat tempolu yürüyebilir. Çok daha önemli bir faktör de sigara. Ne acıdır ki, tüm dünya ülkelerinde, özellikle gelişmiş ülkelerde sigara içenlerin sayısı azalırken Türkiye'de artıyor. Bu da tabii kalp-damar hastalıkları bakımında fevkalade önemli bir faktör. Bunun yanında bizim çok güzel çok leziz bir mutfağımız var. Bol yağlı, bol etli, bol tuzlu. Yemeğe oturuyoruz, daha yemeğin tadına bakmadan kişiler alışkanlık haline getirmiş, hemen tuz döküyor. Fevkalade yanlış. Çünkü tuz kalp-damar hastalıkları, hatta genel sağlık bakımından zararlı. Özellikle kadınlara söylüyorum; tuz, su tutuyor bünyede ve kilo aldırıyor. Ayrıca şeker ve şekerli ürünleri çok kullanıyoruz. Un ve unlu ürünlere de düşkünüz. İşte bu nedenle de kalp-damar hastalıkları riski Türkiye'de çok yüksek.

AKRABA EVLİLİKLERİ ÖNEMLİ
Ülkemizde hala akraba evlilikleri yapılıyor. Bu da kalp-damar hastalıkları bakımından önemlidir. Çünkü kalp-damar hastalıkları genlerle de geçer. Bunu hep söylüyoruz, 'eğer ailenizde anneniz-babanız, yakınlarınız kalp-damar hastası ise siz adaysınız. Lütfen zaman geçirmeden sağlık kontrolünden geçin. Doğacak çocuklara da kalp-damar hastalıkları genlerle otomatikman geçebiliyor.