Derlediği 80'e yakın türkü ile gönüllerde taht kuran Erzurumlu Raci Alkır, Sarı Gelin için Ermeni türküsü diyenleri topa tuttu. Alkır, "Bunu dizimin dibinde büyüyen Arif Sağ iddia ediyor. Ayıp kardeşim. Senin toprağının türküsü bu" dedi.
***
Türkülerin paşası eserlerin bekçisi
Raci Alkır, türküleri gelişigüzel okuyan popüler sanatçıları topa tuttu. Usta, 'Sarı Gelin, Ermeni türküsü' diyen Arif Sağ gibi isimlere ise ateş püskürdü....
Erzurum denilince akla çok şey geliyor. Dadaşlar diyarı, her yanı buram tarih tarih kokan Erzurum, gönül telini titreten güzel türkülere ilham kaynağı olan Alvarlı Muhammed Lütfi Efendi, Faruk Kaleli, Raci Alkır ve Mükerrem Kemertaş gibi halk müziğinin büyük ustalarıyla anılıyor. Büyük ustaların yanı sıra, müziğe yaşamlarını adamış onlarca genç isim sıralanıyor. Seyreyle Güzel Kudreti Mevla Neler Eyler, Dün Gece Yar Hanesinde, Hani Yaylam, Can Ellerinden Gelmişem, Can Bula Cananını, Kadem Bastı, Huma Kuşu Yükseklerden Seslenir, Kara Kız, Nefis Sen Ölmez misen, Siyah Zülfün Deste Deste, Tutam Yar Elinden.. Daha onlarca birbirinden güzel türküyü derleyip repertuvarlara ağrmağan etmiş bir isim Raci Alkır. Güçlü sesiyle yıllarca TRT Erzurum Radyosu'nda sanatını icra eden Alkır, ilerlemiş yaşına rağmen hâlâ güçlü sesiyle türkülere hayat veriyor. Yıllar önce TRT'den emekli olan usta, bacağındaki rahatsızlık nedeniyle ortalarda görünmüyor. Erzurum'daki mütevazı evinde çocuklarıyla, anılarıyla, ziyaretçileriyle yaptığı keyifli sohbetleriyle sürdürüyor yaşamını.
TÜRKÜLERE ADANAN BİR ÖMÜR Yetmişbeş yıllık yaşamın neredeyse tamamı türkülere adanmış. Çocuk yaşta başlamış Raci Alkır'ın türkü macerası. Asıl mesleği terzilik olan Alkır, profesyonel olarak sanat yaşamına 1955 yılında başlamış. Erzurum Halk Oyunları ve Türküleri Derneği'nde başlayan profesyonel müzik macerası 1960 yılında Doğu'dan Sesler Korosu'na girdikten sonra daha da perçinlenmiş. Raci Alkır, 1971 yılında TRT Erzurum Radyosu Halk Müziği Korosu'na güçlü sesiyle yerini aldıktan sonra Edirne'den Kars'a kadar Türkiye'nin her yöresinden, her kentinden türküler okumaya başlamış. Halkın sevgisini kazanan Alkır, Erzurum'un yetiştiriği İbrahim Hakkı Hazretleri ve Alvarlı Muhammed Lütfi Efendi'nin eserlerinden derlenen türküleri okumuş. Müzikle iç içe olduktan sonra terziliği bırakan Alkır, Halk Müziği'ne yayla havası, ağıt, kırık, tatyan, müstezat ve uzun hava tarzında 80 eser kazandırmış. Usta'nın seslendirdiği eserler doktora konusu bile yapılmış. "Tatyan Baba" ve "Türkülerin Paşası" olarak anılan Raci Alkır'ın eseri Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın hazırladığı bir albümde de yer almış.
ASPENDOS'TA KONSER Erzurum'da mütevazı bir evde yaşamını sürdüren sanatçıya vefa elini eski Başbakan Yardımcısı Abdülatif Şener uzatmış. Bundan 10 yıl önce TBMM'de yaptığı bir konuşumada Erzurum'un yetiştirdiği büyük sanatçıya neden ilgi gösterilmediğini sormuş. Bakanın sorusuna o dönemin Kültür Bakanı İstemihan Talay cevap vermiş ve Raci Alkır'a destek vererek, sanatçının en güzel eserlerinden oluşan bir albüm hazırlanmış. "Klasikler" adı verilen albümden yıllar sonra da eski Kültür Bakanı Atilla Koç döneminde "İlahiler" adlı albümü bakanlığın desteğiyle arşivlere kazandırılmış. Raci Alkır, Erzurum'daki evinde yaptığımız röportajda türkülerle geçen yarım asrı anlatırken, Aspendos'ta mikrofonsuz verdiği konseri hatırlatmadan geçemiyor. "Fırsat olsa yine mikrofonsuz söylerim türküleri" diyor. Raci Alkır'ın çocukluğu; halk türküleri ve ilahilerin derlendiği, dost meclislerinde terennüm edildiği bir iklimde geçmiş. Erzurum'un yetiştirdiği maneviyat büyüklerinden Avlarlı Muhammed Lütfi Efendi'nin ders halkasına dahil olduktan sonra gönlünde ve zihninde yeni ufuklar açılmış. Birçok türküsünün esin kaynağı Alvarlı Muhammed Lütfi Efendi'dir. Türkü derleme macerası çocukken başlamış. 13 yaşındayken ablası Kırşehir'e gelin gitmiş. Ablasının ayrılığına dayanamayan küçük Raci, düğün alayının peşine takılıp Kırşehir yolunu tutmuş. Ablasının düğününde sahne alan çalgıcılardan birinin söylediği sözleri derleyerek, ilk türküsünü oluşturmuş.
UNKAPANI CAMBAZ PAZARI Kendisinden feyz almak için yanına gelen, dizinin dibinde yetişmiş birçok ünlü ismin türkü söyleyerek büyük paralar kazandığını hatırlattığımızda "Bizim kuşak paraya önem vermiyordu" diyerek başlıyor söze. Devam ediyor: "Samimi ve amatörce çalışıyorduk. Şimdi herkes 'sanatçıyım' diye ortalıkta geziniyor. Bu türküleri iyi okuyor muyum, okumuyor muyum diye soran yok. Kimsenin umurunda değil. 80'e yakın türküm var ama adımız bir yerde geçmiyor. Sanatçı denilince bizim ismimiz kimsenin aklına gelmiyor. Bizim hocamız falan yoktu. Allah vergisi bu. Biz işimizi gönülden yaptık. Yaptığımız onca türküye ve konserlere rağmen parayı ön planda tutmadık. Teliften yana yüzümüz gülmedi. Unkapanı cambazlar pazarı. O yüzden uzak durdum bu piyasadan." Bütün derdi türkülerin hakkıyla icra edilmesi. Mikrofon çatlatacak kadar güçlü bir sese sahip olan sanatçı, şu anki yalnızlığından ve suskunluğundan da şikayetçi değil. Tek şikayeti, popüler birçok ismin türküleri aslına uygun icra etmemesi. Yıllarını TRT'de geçirmiş sanatçı, popüler sanatçıları yerden yere vuruyor. "Yavuz Bingöl yarım bir ses. Türküleri güzel okuyamıyor." Alkır, Seda Sayan'la nikah masasına oturan Onur Şan'ı da eleştiriyor. Raci Alkır, "Sarı Gelin Ermeni türküsü mü?" sorusuna sert sözlerle yanıt veriyor. 60 yıldır TRT repertuvarlarında bulunan türkünün neden Ermeni türküsü ilan edildiğine anlam veremediğini söyleyen Alkır, tepkisini şu sözlerle dile getiriyor: "Arif dizimizin dibinde büyüdü. Tuttu 'Sarı Gelin Ermeni türküsüdür' dedi. Ayıp kardeşim. Senin toprağının türküsü bu. 1947'de Faruk Kaleli hocamız bu türküyü notalarıyla birlikte Ankara'da Muzaffer Sarısözen'e vermiş. Üzerine vazife olmayan uşaklar, 'Bu türkü Ermeni türküsü' diyor. Ermenistan'da Erzurum çarşı Pazar mı var? Palandöken mi var? Ne alakası var? Bir Ermeni bu türküyü okudu diye türkü Ermeni türküsü mü oldu? İkinci kıtasını yanlış okuyorlar. İkinci kıtadaki sözler bir Erzincan türküsünün sözleri. Bunu bile bilmiyorlar. Erzurum'un ekmeğini yiyenler bu kente ihanet ediyor. " Bacağındaki rahatsızlık nedeniyle dışarı çıkamayan Raci Alkır, saatler süren röportaj sırasında ricamızı kırmayarak bizim için bir türkü okuyor. Aspendos'u çınlatan sesin büyüklüğünü ve gücünü dört duvar arasında daha yakından hissediyoruz. İlerlemiş yaşına rağmen hâlâ billur gibi akıcı bir tonla türküler söylüyor. Yıllar önce İtalya'da 'dünyanın ikinci büyük sesi' seçilmiş Raci Alkır, "Ayağım sağlam olsa meydanı bu çömezlere bırakmam. Ezer geçerim" diyerek, meydan okuyor.
ERZURUM KOROSU NEDEN KAPATILDI? TRT Erzurum Korosu'nun kapatılmasına inanamadığını söyleyen usta, tepkisini şu sözlerle dile getiriyor: "Bahçedeki ağaçları bile ellerimle diktim. Bu koro Doğu'nun sesiydi, soluğuydu. Niye susturdular bilmiyorum. 50 yıllık emeğimiz boşa çıktı. Akitli sanatçıların akitlerini feshettiler. Kadro vermiyorlar. 40 sene önce yaptığımız güzel şeyleri bugün yapamıyoruz. Erzurum'un 8 milletvekili var. Hiçbirinden bir fayda görmedik. Bu kadar mı duyarsızsınız? Erzurum'a müstemleke muamelesi yapıyorlar. 50 yıllık emeğimizi bir anda yok ettiler. Bir eser insanın çocuğu gibidir. Bu koro bizim çocuğumuz gibiydi." Alkır, kentin simgesi haline gelen koronun kapatılmasına isyan ediyor: "Türkiye'de lüzumsuz her şeye trilyonlar harcıyorlar. Bir koronun masrafı mı çok geldi gözlerine? Yurttan sesleri durdurarak ne geçti ellerine? Erzurum'a karşı azıcık vefa duyguları varsa koroyu yeniden hayata geçirsinler. Kimseden başka bir şey istemiyorum. Tek isteğim bu. Bugüne kadarki TRT genel müdürlürenin hepsi Erzurum'a geldi. Koroyu çok beğendiklerini söylediler. Yeni genel müdür bir kez bile gelmedi buraya. Koroyu kapattılar. Yanlış bir şey bu. Bunu düzeltmeleri lazım. Sanat adına, türküler adına bu yanlıştan dönmeleri lazım. Raci Alkır! Ne istiyorsun? Diye soruyolar. Hiçbir şey istemiyorum. Erzurum'un korosunu yeniden açın. Türküler hayat bulsun."
Servisi 
