Menopoz sonrası dönemde artan kalp krizi riskinin kadın ölümlerinin birinci nedenini oluşturduğunu söyleyen Prof. Dr. Erdoğan Ertüngealp, 'Östrojen sayesinde bu riskin önüne geçilebiliyor' dedi.
Kadın hayatının dönüm noktalarından olan menopozdan kaçış yok! Yaşayan her kadın günün birinde mutlaka menopoza girecek. Bu önemli dönemeçte ve sonrasında sağlıklı bir şekilde yaşamak istiyorsak mutlaka erken dönemde tedavi olmak zorundayız. İşte burada imdadımıza östrojen hormonu yetişiyor. Türkiye Menopoz ve Osteoporoz Derneği Başkanı Prof. Dr. Erdoğan Ertüngealp, menopoz döneminde kadınları bekleyen tehlikeleri ve neler yapılması gerektiğini anlattı...
TÜRKİYE'DE MENOPOZ YAŞI: 48 "Menopoz; 'meno' kanama, 'poz' da kesilmesi demek. Yaşayan her kadın muhakkak menopoza girecektir. Burada önemli olan menopoza girmek veya girmemek değil. Menopoz döneminin önemi, öncesi ve sonrası hormonal bazı değişikliklerin meydana gelmesidir. 40 ila 65 yaş arası döneme 'klimakterik dönem' diyoruz. Menopoz bunlar içinde bir nokta. Bizim ülkemizde ortalama menopoz yaşı 48'dir. Demek ki, bir öncesi var, bir de sonrası. Bir de menopozdan hemen önceki geçiş dönemi var; hızla hormonların değiştiği, şikayetlerin başladığı. Size göre menopoz, sıcak basması, terleme bir de huzursuzluktur. Ancak bunlar 3-5 yıl devam eder. Bundan sonra menopoz bitmez. Sıcak basması, terleme, sinirlilik gibi durumların dışında, cinsel uyum bozuklukları yaşanıyor. Kadınlar bunu anlatmaktan utanıyor. Kültür seviyesine göre ancak yüzde 10'u söyleyebiliyor. Esas rakam ise yüzde
60. YAYGINLAŞIYOR Bundan daha da önemlisi menopoz sonrası dönemde kadınların ölüm nedenleri arasında kalp krizinin çok yaygınlaşmaya başlaması. İleri yaşlarda yaygın olarak görülen kalp hastalıklarının hormon eksikliğinden kaynaklandığı görülmektedir. Kadınlarda 40-45 yaş öncesi dönemde kalp krizi riski erkeklere göre 3'te 1 oranında. Menopoz sonrası geç dönemde ise bu oran artıyor ve erkekler ile aynı seviyeye ulaşıyor. Hormon tedavisi alınmadığı takdirde bu oran daha da yükselerek ileri yaşlardaki ölüm nedenlerinin ilk sırasını oluşturuyor. Sigara, kilo alma, yanlış beslenme, hareketsiz yaşam gibi faktörler kadın kalbini olumsuz etkiliyor. Bunlara ek olarak kadınlarda hormonal dengenin değişikliğe uğraması ve menopoz sonrası dönemde kalp hastalıkları için büyük risk oluşturuyor. Menopoz sonrası dönemde kalp krizi riskinin artmasının en önemli nedeni ise, genç yaşlarda kadınlarda var olan östrojen hormonunun kalbi korumasına karşın, ileri yaşlarda bu hormonun azalması.
HORMON AÇIĞI KAPATILIYOR Metabolik sendrom vardır. Kalp krizine en çok yol açan olaylardan biri. Metabolik sendromun aynısını menopoz sonrası kadın yaşıyor. Erkek gibi göbeği yağlanmaya başlıyor, karın çevresi genişliyor ve kilo alıyor. Az yesen de kilo alıyorsun, çok yesen de. Peki bunu nasıl önleyeceksin? Hormon tedavisi alarak. Çünkü metabolik sendrom sonrasında kalp krizi meydana geliyor. Kalp krizinden korunmanın yegane yolu da menopozdan sonra alınacak hormon tedavisi. Kalp hastalığı oluştuktan, damarlar tıkandıktan, enfarktüs geçirdikten sonra hormonun bir manası yok. Biz bu tedavide kaybolan hormonu düşük doz olarak yerine koyuyoruz. Yani hormon tedavisi değil aslında, hormon yerine koyma tedavisidir bu. Açığı, açık meydana gelmeden önce kapatmak önemlidir. Çünkü hastalandıktan sonra tedavisi yok! Hastalık oluşmadan koruyucu hekimlik yapmamız lazım. Yaşlanma 25 yaşında başlıyor. 50'de bitiyor. Vücuttaki hücrelerin yenilenmesi hızla 25 yaşına kadar devam ediyor. 25-30 yaş arası duraklıyor. 30'dan sonra yıkım fazla, yapım azalıyor. Demek ki, koruyucu hekimliğine 30'lu yaşlarda başlamamız lazım. Öte yandan menopoza girer girmez ilaç tedavisine başlanmalı. Zaten 55 yaşından sonra tedaviye başlamıyoruz. 55 yaşına kadar bir kadın tedavi almamışsa bir daha tedavi yok.
OLUMSUZ ETKİSİ ÇOK Bunun dışında istem dışı idrar kaçırma vardır. Yani kadınlar öksürürken, gülerken hormon eksikliğine bağlı olarak çişini kaçırıyor menopoz sonrası. Bunun dışında ciltte meydana gelen değişiklikler var. Yaşlanan kadının cildi kırışır, kurur, cilt altı bozulur. Bunun mücadelesi nasıl yapılır? Estetik yaparsan yine buruşur. Ama hormon alırsak bunlar meydana gelmez. Saçların dökülmesi de tedavi görmeyen kadınlarda sıkça görülen bir sorundur.
MENOPOZ TÜRLERİ Birincisi, erken menopoz. 27, 33, 35 yaşında menopoza girenler var. 40 yaşından önce girenlere biz 'erken menopoz' diyoruz. Bir de 'spontam menopoz' var. Yaşın icabı 40'ından sonra giriyorsun. Bir de cerahi menopoz var. Herhangi bir şekilde yumurtalıkları yoksa kadının, amaleyat edilirse o da cerrahi menopozdur. Rahmi olan kadınlarda, rahim kanseri olmasın diye östrojenin üzerine progesteron hormonu vermemiz lazım. Buna 'östrojen+progesteron' tedavisi diyoruz. Kadının rahmi yoksa progesteron hormonu verilmemesi gerekir. İşte ülkemizde yapılan en büyük yanlışlık bu. Hormon tedavisi üstüne progesteron olarak düşünülüyor. Bu yanlış. Tek östrojeni verilmeli. Ve tek östrojenin iddia edildiği gibi meme kanserine yol açmadığı, kalp krizi riskini azalttığı bilimsel çalışmalarla ispatlandı.
TEDAVİ ÖMÜR BOYU SÜRMÜYOR Menopoza giren kadınlar ömür boyu tedavi görmüyor. Östrojeni 10 yıl kadar, östrojen progesteronü 7 yıl kadar devam ettiriyoruz. Östrojen progesteronü de 5-7 yıl, şikayetleri devam ediyorsa riskler varsa koruyuculuk hekim açısından sürdürüyoruz. Kişiye özgü tedavi uygulanması lazım. Yani, mahallenin hepsine birden 'al bu ilacı kullan' denmemeli. Kalp krizi ne kadar riski var, ailede kırık, diyabet, tiroid hastalığı var mı? Bunlar çok önemli. Tiroid hastalığı özellikle menopoz sonrası dönemde çok çıkıyor. Haşimato dediğimiz hastalıklar yaşanıyor. Bu yüzden yapılacak tetkikler içinde tiroidin de olması lazım. Menopozun sebebi belli değil. Genetik de olabiliyor. Hormon sıfırlanıyor. Aslında bu bir şifreleme. Vücut şifreliyor kendini. Her hastalığın önlemi olabilir ama menopozun önlemi yok. Bunun için yapılması gerekenleri şöyle sıralayabiliriz:
KADINLARA ÖNERİLER * Yediklerimize dikkat etmeliyiz. Hamur işinden, şekerli gıdalardan ve tuzdan menopoz döneminde muhakkak kaçınacağız. Yani 3 beyazdan uzak duracağız. Haftada 3 gün en az 20 dakika jimnastik yapılması lazım.
* Menopoz sonrası kilo alan kadınların patates yerken çok dikkat etmesi gerekiyor. Patates= şeker demek. Sonra aşırı içki içmemelisiniz. Buna karşılık bol yeşil gıdalar yiyeceksiniz. Sofradan aç kalkmayı öğreneceksiniz.
* Domates çok faydalı. Domatesin kabuğunu soyduğunuz zaman geriye hiçbir şey kalmaz. Ben hayatım boyunca kabuğu ve çekirdeğiyle yiyorum domatesi. Üzümü de çekirdeğiyle yiyorum.
* Menopoz ailenin hastalığıdır. Ağlama nöbetleri, unutkanlıklar, aşırı sinirlilik, uykusuz geçen geceler sonrasında eşe ve anneye yardım etmek gerekir aile olarak.
Servisi 
