Türkiye'deki birçokailenin anılarındayaşayan 'ilk Türkotomobil'i Anadol,bugün adıylatanışmasının 41'inciyılını kutluyor....
Türkiye'de otomobil tutkunlarının ilk göz ağrısı ve gurur kaynağı Anadol, 41 yıl önce bugün ismiyle tanıştı. 'Başka hangi araba, virajı bu şekilde gülümseyerek alabilir ki?" diyecek kadar hastası da var, otoyolda görünce hatıralarını anlatarak ağlayanı da! Bir zamanlar sadece işçinin, mühendisin değil patronun da otomobili olan Anadol, şimdilerde nostalji unsuru olarak görülse de, bazıları için hala vazgeçilmezliğini koruyor. İşte size 41 yıllık ilk göz ağrımızın müthiş hikayesi...
'Devrim'in benzini bitti 1960'lı yıllara kadar Türkiye'de sadece Amerikan otomobilleri ve bazı Avrupa ülkelerinin araçları bulunuyordu. Ancak ülkede bir döviz darboğazı vardı. Hem ithal edilen otomobiller, hem de bu otomobillere gerekli olan yedek parça için yabancı ülkelere önemli miktarlarda döviz akıyordu. 1960 İhtilali'nin ardından milli bir otomobil yapılması için Devlet Başkanı Cemal Gürsel'in ilgisi ve desteği ile Adapazarı Vagon Fabrikası'nda, çeşitli otomobillerden toplanan aksamlar ve elde imal edilen parçalarla birkaç ay içinde 'Devrim' ortaya çıktı. Ford Consul tarzı olan bu araç, camı başka bir otomobilden, farı başka bir otomobilden adapte edilerek oluşturulduğu için, çok da fazla yerli otomobil olarak lanse edilebilecek bir çalışma değildi. Prototipleri törenlere yetiştirilmeye çalışılırken, kalabalık yüzünden benzin alınamayınca, resmi geçit sırasında aracın benzini bitti. Devrim projesi böylece rafa kaldırıldı. Anadol'un doğuşu ise Vehbi Koç'un hayalinden güç aldı. 1928 yılında Ford ürünlerinin Ankara bayisi olan Koç, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra da İtalyanlar'la Fiat traktörlerinin Türkiye'de üretimi için işbirliğine girmişti. 1959'da kurduğu Otosan Fabrikaları'nda Ford markası altında kamyon üreten Koç, artık Türk otomobilini Otosan Fabrikaları'nın çatısı altında üretmek istiyordu. Koç, Türkiye'de otomobil üretimiyle ilgili olarak Ford'la görüşmeye gittiğinde firma yetkilileri ona küçük rakamlarda üretim yapmanın anlamlı ve kârlı olmadığını anlattılar; otomobil ithal ederek satmaya devam etmesini salık verdiler. Ancak Koç yılmadı; çünkü ona göre ithalat, döviz kaybı demekti.
Fiberglas malzeme 1963 yılında Otosan'ın Ankara'daki dağıtım şirketi Otokoç'un önünde oturan Bernar Nahum ve Rahmi Koç'un dikkatlerini, yedek parça almak için gelen bir bayinin pikapı çekti. Pikapı incelemeye başlayan Bernar Nahum ve Rahmi Koç, aracın karoserinin sacdan yapılmadığını anladılar. Bunun üzerine motor kaputunu açınca İsrail yapımı bir kasaya sahip olduğunu gördüler. Aracın sahibi, karoserde 'fiberglas' isimli yeni bir malzeme kullanıldığını söyleyince, bu yeni malzeme Rahmi Koç'un ilgisini çekti Ekim 1963'te fiberglas malzemesinin imalat tekniklerini incelemek için İsrail'e giden Rahmi Koç, seyahat dönüşünde İsrailli üreticilerle işbirliği yapılamayacağını kaydetti. Bu arada İsrail'deki üreticinin teknolojisini İngiltere'deki Reliant firmasından aldığı, Reliant otomobillerinde de fiberglas malzeme kullanıldığı öğrenildi. Koç Grubu, Reliant'la işbirliğine olumlu bakıyordu. Ancak Türkiye'ye dönünce projeyi Başbakanlık'a onaylatmak gerekiyordu. Başbakanlık ise Makina Kimya Endüstrisi'nin (MKE) onayını istedi. Ancak MKE'nin teknik kadrosu, yeni bir üretim sistemiyle imal edilecek bir otomobili onaylamayacaklarını belirtti. Böylece fiberglas otomobil doğmadan sekteye uğradı. Vehbi Koç, Reliant'a giderek bir prototip yaptırmak ve prototipi ilk fırsatta Ankara'daki hükümet yetkililerine göstermek istiyordu. Prensip olarak prototipin iki kapılı olması ve motor, vites kutusu ile diferansiyelin Ford'dan alınması kabul edildi. 'Veko' da olabilirdi Reliant tarafından FW 5 (Sabre) olarak adlandırılan prototip, tam olarak hazır olmamasına rağmen yola çıkarıldı ve İngiltere'den İstanbul'a 63 saatte geldi. Otomobili 22 Aralık 1965'te inceleyen ve deneme sürüşü yapan Sanayi Bakanlığı yetkilileri, üretimi 10 ayda gerçekleştirmeleri ve fiyatının 30 bin liranın altında olması şartıyla üretim izni vereceklerini açıkladı. 10 Ocak 1966'da resmi başvuru yapıldı. 1966 hummalı bir çalışma yılı oldu Otosan için. Bu arada otomobile isim koymak için bir anket düzenlendi. Ankete gelen 100 bini aşkın mektupta 2 binden fazla isim önerisi vardı. Bunlar içinde en beğenilen Veko (Vehbi Koç), Anadolu, Anadol, Otosan gibi teklifler olmuştu. Divan Oteli'nde yapılan dört ayrı toplantı sonunda bu isimler arasında yeni otomobile 'Anadol' ismi uygun görüldü.
Ailenin emektar üyesi Planlandığı gibi 19 Aralık 1966'da ilk yerli otomobil olan Anadol üretim bandından indi. Otomobilin satış fiyatı 26 bin 800 liraydı ve bu rakam 1966'daki döviz kuruyla 2 bin 980 dolara eşitti. İlk üretilen iki kapılı Anadol'da 1.2 litrelik Ford motoru vardı. İlk yıl bin 750 adet üretilen Anadol'un üretimi daha sonraki yıllarda 8 bine kadar ulaştı. Ancak, yıllar içinde ilerleyen teknolojiye yenik düşen Anadol'ların üretimine 1986 yılında son verildi. Ancak Anadol'lar hala birçok evde ailenin emektar üyesi olmayı sürdürüyor.
Servisi 
