Uzun süreli oturma ya da ayakta durmanın yanı sıra hamilelik, yanlış beslenme ve tuvalet ihtiyacının ertelenmesi gibi pek çok neden hemoroid yapıyor. Bu yaygın hastalığa yakalanmamak için yapılacak teş şey ise lifli gıdalar tüketmek.
BASUR veya makatta meme isimleriyle de tanınan hemoroidi, "Makatın çevresindeki damarların genişleyerek keseler haline gelmesi" şeklinde tanımlayan Dr. Hakan Güveli, gizli-saklı yaşanılan bu hastalığın iç-dış olarak iki gruba ayrıldığını söyledi. "İç hemoroidler makatın içinde kalın barsağın son kısmında yerleşir; nadiren ağrı yapar ve sık sık kanama, kaşıntı ile kendilerini belli eder" diyen Dr. Güveli, yeterince büyüdükleri zaman ıkınmayla ve hatta ıkınmaksızın makattan dışarıya sarktıklarını belirtti. Dış hemoroidler ise makadın hemen dış çevresine yerleşiyor. Nadiren de olsa kanama ve şiddetli ağrılara sebep olabiliyor.
BASINÇ NEDEN OLUYOR Hemoroide makat basıncındaki artış neden oluyor. Bu çoğunlukla kabızlıkta ve bazen de kabızlık olmaksızın uzun süreler için tuvalette oturma alışkanlığı olan insanlarda, hatta nadiren ishal durumunda gözleniyor. Hamilelikte ve doğum sonrası erken dönemde de hemoroidlere sık rastlanıyor. Makatın çevresindeki iltihabi hastalıklar ve yetersiz hijyen de zemin hazırlayıcı faktörler arasında yer alıyor. Uzun süreli ayakta durmak veya oturmak, tuvalet ihtiyacını sık sık ertelemek de hemoroidlerin oluşmasında rol oynuyor. Hemoroidal hastalığa yakalanmamak için alınabilecek tek önlemin, "Yüksek lifli gıdalar tüketerek kabızlığı önlemek" olduğunu ifade eden Dr. Güveli, "Kepekli ekmek, yulaf ezmesi, barbunya, kepekli makarnalar, kayısı, kuru üzüm, bezelye, pırasa, esmer pirinç, ahududu ve kuruyemişte bol miktarda lif vardır" diye konuşuyor.
BULGULAR Hemoroidin bulguları genellikle makattan kan gelmesi, dışkının içinde kan bulunması, ağrılı büyük abdest yapmak ve makat çevresinde kaşınma-yanma olarak sayılabilir. Tanı koymak için de makat bölgesinin muayenesi yeterlidir. Ancak bazen dışkı testleri, anoskopi ve rektoskopi gibi testler de uygulanabilir.
KANSERLE İLİŞKİSİ VAR MI? Hemoroidler ve benzeri hastalıkların kesinlikle kanserleşmediğini, ancak kalın bağırsak kanserini maskeleyebildiğini anlatan Dr. Hakan Güveli, bu konuda şunları kaydetti: "Kalın bağırsak kanserinin erken tanısını koymanın tek yolu dışkılamayla gelen kan durumunda hemen doktora başvurmaktır. Tedavi edilmemiş hemoroidal hastalığı olan ve günlük kanamalara alışmış bir kişi bu erken tanı ve uygun tedavi ile olası hastalıktan kurtulma şansını kaybeder."
DÖRT EVREYE AYRILIYOR Hemoroidler, büyüklükleri ve makadın dışına sarkmaları baz alınarak 4 değişik evreye ayrılıyor. Birinci evre; hemoroid kendini kanlı dışkılama ile gösterip sadece anoskopi ile görülürken dördüncü evreye gelindiğinde büyük hemoroid keseleri artık sürekli makadın dışındadır. Sadece gecikmiş olgular veya ilaç tedavisine yanıt vermeyen şiddetli atak geçiren hemoroid hastaları tek çare olarak cerrahi tedavi yöntemlerini seçmeye mecbur kalırlar. Günümüzde hemoroidlerin modern tedavisi çerçevesinde çok etkili olan diyet ve ilaç tedavilerinin yanı sıra lastik bant ligasyonu, laser veya kızılötesi ışınlarını kullanan değişik cihazlar, bölgesel enjeksiyonlarla skleroterapi gibi yöntemlerle ağrısız, anesteziye gerek duyulmaksızın ayakta çok etkili olarak tedavi ediliyor.