Yaz ishali nedir, nasıl korunulur? (2)
Yaz aylarında artan ishal vakalarından korunmak için evlerdeki su depoları belediyelerce ilaçlanmalı; bu imkanı bulamayanlar da eczanelerde satılan mikrop öldürücü ilaçları içme sularına katarak mikropsuz hale getirmelidir. Eğer bunlar yapılamazsa sindirim kanalına su ve gıdalarla giren mikroplar bağırsak duvarında iltihap oluşturarak bağırsak hareketlerini artırır. Suyu çekilen bağırsak hücreleri zarar görür ve kanlı ishaller oluşur. Ya da iltihap yapmadan salgıladıkları zehirlerle bağırsak içinden su ve tuz geçişini arttırarak ishale sebebiyet verir. Her ikisinde de kaybedilen sıvı elektrolitler kişileri, özellikle de çocukları olumsuz etkiler. Su gibi dışkılamanın yanında 'mukuslu' denilen sümüksü, iltihaplı ya da kanlı dışkı olabilir. İshalle birlikte buruntu, karın ağrısı, bulantı, ateş, sıvı ve elektrolit kaybıyla kalp ritm bozuklukları, akut böbrek yetmezliği, şuur bozuklukları, bilinç kayıpları sık rastlanan olumsuzluklardır. İlerleyen sıvı kaybı takibinde dilin kuru olması cildin esnekliğini kaybetmesi -ki bunu anlamanın en kolay yolu elin üstündeki derinin çimdikler gibi sıkılıp bırakılmasıyla bakılır. Normal deri hemen eski halini alırken susuz kalmış cilt bir süre buruşuk kalır-, göz çukurunun çökmesi belirgin bulgulardır.
Sıvı kaybı giderilmeli Bu durumlar oluşmadan kaybedilen sıvı tekrar kazandırılmalıdır. Eğer hastanın şuuru açıksa sıvı kaybı ağız yolundan karşılanabilir. Çocuklar için; 1 litre kaynamış soğutulmuş içme suyunun içine 1 çorba kaşığı şeker, 1 tatlı kaşığı tuz, 1 çay kaşığı karbonatla bir karışım hazırlanır. Her gün işlem yenilenerek hazırlanan taze karışım çocuğa bir günde kaybettiği sıvıyı karşılayacak kadar içirilmeye çalışılır. Ama bilinç kapalıysa hemen bir sağlık kurumuna başvurulması gerekir. İshal olan hastanın diyeti çok önemlidir. Haşlama makarna, pirinç lapası, haşlanmış patates, patates püresi, yağsız yoğurt, bu yoğurttan maden suyu ile karıştırılıp bir tutam tuz atılarak yapılacak ayran da erişkinlerin rahatlıkla tüketecekleri sıvılardandır. Izgara tavuk, yağsız kıymadan baharatsız yapılmış ızgara köfte de yenebilir. Ama bol sıvı tüketmek kesinlikle unutulmamalıdır. Suların temizliği, çiğ yenilen sebze-meyvelerin iyice yıkandıktan sonra tüketilmesi gerekir. Dışarıda bu yiyecekleri yememek ve açık suları kullanmamak önemlidir. Ülkemizde çocuk ölümlerinin büyük bölümünden ishallerin sorumlu olduğu unutulmamalıdır.
Servisi 
