Dört farklı tedavi yöntemi bulunan epilepside asıl amaç nöbetlerin kontrol altına alınması. Bunun için ise hastaların tedaviye sadık kalması gerekiyor.
Beynin en karmaşık hastalıklarından olan saranın tedavisi de çeşitlilik gösteriyor. Hastalığın tedavisinde amaç nöbetleri kontrol altına almak, ilaçların yan etkilerini azaltmak ve hastanın yaşam kalitesini üst düzeylere çıkarmak. Epilepsi hastalarında ölüm ya da sakat kalma riski nöbetler nedeniyle normal kişilere göre çok daha yüksektir. Bu yüzden nöbetlerin engellenmesi risklerin azalması açısından çok önemlidir. Şu anda var olan ilaçların hiçbiri sara hastalığını ortadan kaldırmasa da nöbetlerin ortaya çıkmasını engelliyor. Dört temel tedavi yöntemi bulunuyor. İlaç tedavisi, cerrahi tedavi, sinir uyarılması ve özel diyet tedavisi. Hastaların yüzde 98'den fazlası ise ilaçla tedavi ediliyor.
AŞAMA KAYDEDİLDİ Nöbetleri kontrol altına almak için reçetelenen ilaçlar sıklıkla 'antiepileptik ilaçlar' ya da 'nöbet ilaçları' olarak isimlendiriliyor. Özellikle son 15 yılda sara hastalığı tedavisinde çok önemli ilerlemeler kaydedildi. Çok sayıda yeni ilaç tedaviye sunuldu, eskiden beri kullanılan ilaçların formüllerinde değişiklikler yapılarak daha etkin, hasta tarafından kolay kullanılabilir hale getirildi. Gelecekte nöbet oluşumunu engelleyen ve ortadan kaldıracak ilaçların bulunması hedefleniyor.
DÜZENLİ KULLANIN Kullanılmaya başlayan bazı yeni ilaçlar tedaviye direnç gösteren hastalarda hekimlere kolaylık sağlıyor. Her nöbet türü için farklı ilaç tedavisi seçiliyor. Tedaviye, nöbet ya da epilepsi sendromuna en uygun tek ilaç ile en düşük dozlarda başlanıyor. İlaçlar düzenli alındıkları sürece nöbetleri engelliyor. Hekimin ilaç seçimine karar vermesinde hastanın yaşı, cinsiyeti hatta kilosu bile çok önem taşıyor. Çocuk, erişkin, yaşlı ve doğurganlık çağındaki kadınlara farklı tedavi yaklaşımları oluyor.
YAŞLILARIN İŞİ ZOR Yaşlı hastaların tedavisi de zor oluyor. Çünkü, sara dışında kalp, yüksek tansiyon, depresyon gibi başka hastalıklar görülüyor. Böyle durumlarda sara ilaçları hastanın aldığı diğer ilaçlarla etkileşime girerek gereken faydayı sağlayamayabiliyor. Bazen de birlikte alınan ilaçlar yan etkilerinin artması şeklinde olumsuz etki gösterebiliyor. Bu nedenle yaşlı hastalar, hekimine kullandığı tüm ilaçlları söylemeli. Yalnız yaşayan yaşlı hastalar ilacın ne zaman alınması gerektiğini hatırlatacak alarmlı saatler ya da evin belli köşelerine ilaçlarını ne zaman almaları ile ilişkili notlar koyabilir.
İLAÇ BULUNDURUN Genel olarak çocuklar da erişkinlerle aynı ilaçları kullanıyor. İlaç başlanıldıktan sonra nöbet geçirmiyor olmak, ilaç tedavisinin artık gereksiz olduğu anlamına gelmiyor. Çocukların çoğu yıllarca düşük dozlarda da olsa tedaviye ihtiyaç duyuyor. İlaç bitmeden yedek ilacın alınıp saklanması gerekiyor. Öte yandan hasta yakınları ya da hasta tarafından sorulan ilk soru bu tedavinin ne kadar süreceği. Ancak başlangıç aşamasında sorunun cevabını vermek kolay değil. Hastanın nöbet tipi ya da epilepsi sendromu netleştiğinde tedavinin iki yıl, beş sene ya da ömür boyu olup olmayacağına karar verilir. Tedavi süresince hasta ile hekiminin yakın işbirliği içersinde olması önem taşıyor.
HASTAYA BAĞLI Tedavinin başarılı olabilmesi için hastanın verilen ilacın dozlarına ve alış saatlerine uyması gerekiyor. Başarısızlıkların önemli bir nedeni de hastanın tedaviye uyum göstermemesi. Eğer hasta ilaçlarını almayı aksatır ya da önerilen zamanlarda almazsa sık sık nöbet tekrarları görülüyor. Kimi zaman yeni tanı konulan hasta uygun ilaç tedavisine başlasa da nöbet geçirebiliyor. Bunun nedeni ise ilacın henüz beyinde uygun miktara ulaşamaması. Prof. Dr. Çiğdem Özkara ve Prof. Dr. İbrahim Bora diğer tedavi yöntemleriyle ilgili bilgiler veriyor...
ALKOL ALINMAMALI Nöbetlerin kötüleşmesine yol açacağından saralı hastalar aşırı alkol alımından kaçınmalıdır. Pek çok doktor sara ilacı kullanırken alkolden uzak durulmasını önermektedir. Özellikle çocuklarda tedaviye direnç gösteren bazı nöbet türlerinde kısıtlanmış kaloriyle, yüksek yağ ve düşük karbonhidrat içeren bir diyet önerilebilir. Bu diyete 'ketojenik diyet' adı verilir. Diyette kaloriler katı bir şekilde sınırlanmıştır ve aileler önerilen gıdaları tartmadan çocuğa yediremez. Ancak ketojenik, ciddi bir tedavi yöntemidir. Bir doktor ve diyetisyen gözetiminde olmadan kesinlikle uygulanmamalıdır.
VAGAL SİNİR UYARIMI Vagal sinir uyarılması (VNS): Vagus sinirinin uyarılması, nöbetler diğer yöntemlerle kontrol altına alınamadığında denenebilecek bir tedavi yöntemidir. Tedavi, vagus sinirine (doğrudan beyne giden, boyundaki geniş bir sinir) küçük, düzenli aralıklarla elektrik boşalımlarının gönderilmesidir. Enerji küçük, diske benzer bir jeneratörden gelir. Bu jeneratör, bir kronometre boyundadır ve cerrahi olarak göğüs kafesinin altındaki deriye implante edilmiştir. Jeneratör uçları vagus sinirinin etrafında sarılı olan, deri altındaki kurşun tellerle bağlanmıştır. Bu cihazda hastanın hastahaneye yatması da gerekebiliyor.
CERRAHİ GİRİŞİM İlaç tedavisi ile nöbetleri kontrol edilemeyen hastaların üçte biri cerrahi tedavi için uygundur. Beyinde MR (manyetik rezonans inceleme) ile gösterilebilen ve epilepsi nöbetlerine yol açtığı belirlenen bir bozukluğu olan kişiler, aday olarak düşünülür. Bunlar bazı gelişimsel, doğumsal, damarsal bozukluklar, tümörler, kafaya gelen darbelere bağlı durumlardır.
YAPISAL BOZUKLUK Yapısal bozuklukların tespitinde hastaların büyük merkezlerde incelenmesi gerekir. Bu merkezlerde nöroloji, çocuk nörolojisi, beyin cerrahisi, psikiyatri, nöroradyoloji, nükleer tıp, nöropsikoloji ve nöropatoloji uzmanlarının bulunması ve eşgüdümlü çalışması idealdir. Hastalar nöbet kaydı için ilaçları azaltılarak hastaneye yatırılır ve nöbet geçirinceye kadar sürekli video EEG çekimi yapılır. Nöbetler incelenerek nöbet odağı olabilecek beyin bölgesi belirlenir.
VİDEO İNCELEMESİ Kimi zaman tüm incelemeler yeterli sonuç vermez. İkinci basamak olarak beynin içine ameliyatla önce özel yapılmış elektrotlar yerleştirilir, sonra nöbet kaydı yapmak üzere video incelemesi tekrarlanır. Eğer odak belirlenmişse o bölge cerrahi olarak çıkarılır.
Servisi 
