Epilepsi hastalarına özürlülük oranına göre vergi indirimi yapılıyor. Sosyal güvencesi olmayanlar evinde ücretsiz bakılırken; araç alacaklar da ÖTV'den muaf tutuluyor.
Türk Ceza Kanunu, Türk Medeni Kanunu ve yeni İş Kanunu'nda epilepsi hastalarına özgü bazı özel uygulamalar, ne hastalar ne de yakınları tarafından biliniyor. Epilepsi hastaları, nöbet geçirirken neden oldukları bir kaza veya zarardan dolayı cezai sorumluluk taşımıyor. Geçirdiği nöbetler nedeniyle özürlülük oranı yüzde 40'ın üzerinde olan hastalardan sosyal güvencesi bulunmayan ve bakıma muhtaç olanlara, evlerinde veya kurumlarda bakım hizmeti veriliyor. Bu hastalar, yeni iş yasasına göre 50 ya da daha fazla işçi çalıştıran iş yerlerinde yüzde 3 özürlü çalıştırma kotasından yararlanabiliyor. Bu kotayı kullanmayan iş yerlerine ekonomik ceza yaptırımı da uygulanabiliyor. Epilepsi hastaları, 35 yaşını doldurmuş olmak kaydıyla 5 bin YTL (ortaklık halinde her ortağa 5 bin YTL olmak üzere toplam 25 bin YTL) özürlü kredisinden de yararlanma imkanına sahip. VERGİ İNDİRİMİ Özürlülük oranı yüzde 80 olan epilepsi hastalarına 530 YTL, yüzde 60 olanlara 265, yüzde 40 olan hastalara ise 133 YTL gelir vergisi indirimi uygulanıyor. Bu oran yüzde 90 ve üzerinde ise epilepsi hastaları, Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ödemeden araç satın alabiliyor. Özürlülük oranı yüzde 40 ve üzeri olan epilepsi hastaları brüt 200 metrekareyi aşmayan konutları için emlak vergisi ödemiyor. Epilepsi hastalarının yakınları ya da şoförleri tarafından kullanılan araçları için özel park yerleri bulunuyor. Epilepsi hastalarının dışında buralara park edenlere 105 YTL ceza kesiliyor.
MAAŞ VERİLİYOR Özürlülük oranı yüzde 70 ve üzeri olan epilepsi hastalarına ayda 189 YTL, yüzde 40-69 arası olan hastalara ayda 126 YTL özürlü maaşı veriliyor. Ayrıca 18 yaşın altındaki hastalara 126 YTL aylık bağlanabiliyor.
OTOMOBİL KULLANIMI Trafik Kanunu'na göre epilepsili hastaların ehliyet alıp araç kullanmaları kesinlikle yasak. Toplumun geneline bakıldığında epilepsi hastalarının sosyal ve psikiyatrik sorunlara daha yatkın olduğu gözlenmektedir. Özellikle tedaviye dirençli nöbeti olan hastalarda sosyal çekilme, sıkıntı, depresyon ve başka psikiyatrik problemler, tedaviye iyi cevap veren hastalara oranla daha sıktır. Bu sorunlara çözüm bulunmadığı takdirde hasta kendini, çevresinden ve akranlarından farklı hissedeceğinden sosyal çekilmeye yönelir. Bu durum da aile, okul ve iş yaşamında sorunlar çıkmasına sebep olabilir. Bu açıdan epilepsi hastaları tüm yönleriyle ele alınmalı, hastaların bu yönde olan şikayetleri en az epilepsi hastalığı kadar özenli bir biçimde incelenip tedavi edilmelidir. Ruh sağlığı ile ilgili sorunları düzgün biçimde ele alınmış ve tedavi edilmiş olan hastalarda, epilepsi hastalığının da daha iyi seyrettiği bilinmektedir. Epilepsi hastalarının küçük bir kısmı hariç hastaların zeka durumlarında önemli bir değişiklik görülmemiştir.
ÖĞÜNLERE DİKKAT! Epilepsi hastalarının öğün atlamamaları ve uzun süreli aç kalmamaları gerekiyor. Uzun süre aç kalan kişilerde oluşabilecek kan şekeri düşüşleri, nöbetleri tetikleyici etki gösteriyor. Beslenmeyle ilgili bir kısıtlama ise bulunmuyor. Kahve ve çay, uykuyu kaçırdığı için hastalara uyku saatlerine yakın içmemeleri tavsiye ediliyor. Uykusuzluk, nöbeti tetikleyici en önemli faktörlerden biri. Alkol, özellikle yüksek dozlarda kullanıldığında nöbetin ortaya çıkışını kolaylaştırıyor. Bu konuda özellikle bilinçsizce davranan ergenlerde bazı sorunlar yaşanabiliyor.
SPORDAN KORKUYORLAR Dr. Selim Gökdemir, epilepsi hastalarının spor yapamadıklarını belirterek nedenlerini şöyle sıralıyor: "Spor sırasında nöbet oluşacağından endişe ederek, fazla koruyucu bir tutumla gereksiz aktivite kısıtlamasına giderler. Spor sırasında nöbetler oldukça nadirdir. Özellikle nöbetlerin yapısal beyin lezyonuna bağlı olduğu hastalarda sporun nöbetler üzerine olumsuz etkisi izlenmiştir. Bu durumda epilepsi nöbetleri genellikle aktiviteden 15 dakika ya da 3 saat sonra görülür. Ancak sporun nöbetler üzerinde olumlu etkileri olduğu da gözlenebilir. Egzersiz sırasında salgılanan bazı hormonların sıkıntı ve stresi azalttığı, dikkati artırdığı ve zihnin belli bir noktaya odaklanması üzerinde olumlu etkilerde bulunduğu biliniyor. Spor yapan epilepsi hastalarında dikkat edilmesi gereken, nöbet tetikleyici durumlar, aşırı yorgunluk, uykusuzluk, tuz kaybı, su kaybı, aşırı fiziksel aktivite ile bağlantılı tuz fazlalığı, aktiviteden önce az beslenme nedeniyle kan şekerinde düşmedir."
BAŞLIK KULLANILMALI Temas gerektiren spor dallarında başa gelen tekrarlayıcı darbelerden korunmak için başlık kullanılmalıdır. Ayrıca yeterli sıvı alımı, aşırı egzersizden kaçınmak gerekir. Nöbetinin geleceğini önceden anlayan ya da yalnızca gece gelen nöbetleri olan hastalar, pek çok aktiviteye gözetim altında katılabilir. Bununla birlikte havacılıkla ilgili ve denetim olmadan su sporları yapılmamalıdır. Sık nöbet geçiren, nöbetleri kontrol altına alınamamış hastalarda spor dalı seçilirken çok daha dikkatli olunması gerekmektedir. Uygun spor dalının seçimi her bir hasta için özel olarak görüşülmeli, sporcu, antrenör ve uzman hekim birlikte tartışarak uygun spor dalına karar vermelidir.
ÖNYARGILAR AZALIR Epilepsi hastalığının yeterince tanınmadığını belirten Dr. Selim Gökdemir, "Epilepsi (sara) hastalığı konusunda bilgilendirilmiş, eğitilmiş kişi sayısı arttıkça hastalara karşı toplumsal önyargılarımız azalacak, hastalıkla ilgili her alanda yapılan yanlışlar ortadan kalkacak ve bu şekilde gerek tıbbi, gerek sosyal anlamda hastalarımıza daha rahat ve kaliteli bir yaşam sunabileceğiz" diye konuşuyor.