Kaliteli uykuyu bölen etkenlerin başında diş gıcırdatma ve sıkma geliyor. Daha çok mükemmelliyetçi kişiliğe sahip olanlarda görülen bu durum diş sağlığını vuruyor.
Uykusunda dişlerini sıkan (bruksizm) ve gıcırdatanların sayısı her gün biraz daha artarken, uzmanlar bu durumun yol açabileceği tehlikelere dikkat çekiyor. Diş sıkmanın ya da gıcırtmanın üç ana nedeni bulunuyor: 1- Dental (dişle ilgili) nedenler; yüksek veya olması gerekenden düşük seviyede yapılmış dolgu ve protezler. 2- Psikofizyolojik nedenler; duygusal gerilim. 3- Anatomik farklılıklar; çene ekleminin konumunu değiştiren cerrahi işemler (yirmi yaş diş çekimleri vs.)
STRESİN ETKİSİ Daha çok stres kökenli olan diş gıcırdatma ve sıkma sorununun 'A tipi kişilik' denilen mükemmelliyetçi kişilerde daha çok görüldüğü belirtiliyor. Rahatsızlığın en bariz belirtisi ise ağrı oluyor. Diş sıkmanın başlattığı ağrı kas kaynaklı ortaya çıkıyor. Bu ağrı, çiğneme kaslarındaki spazmlara bağlı olarak yaşanıyor. Çene fonksiyonlarında kısıtlılık da belirtiler arasında yer alıyor. Bir diğer belirti de ağzı açma kapama sırasında çıkan çene eklemi sesleri. Bu belirtilerin tümü her hastada görülmeyebileceği gibi, bazılarında tümü ortaya çıkabilir. İleri derecedeki diş gıcırdatma vakalarında ise dişlerin çiğneme yüzeylerinde aşınmalar meydana geliyor. Diş sıkma sonucu ortaya çıkan eklem yer değiştirmeleri Manyetik Rezonans ya da CT yardımı ile anlaşılabiliyor.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ Diş gıcırdatma veya sıkma problemi yaşayanların, geceleri yatmadan önce 'ısırma plağı' olarak adlandırılan koruyucu plağı takmaları gerekiyor. Isırma plağının tedavi edici olmadığını söyleyen uzmanlar diş sıkma ve gıcırdatma alışkanlıklarının dişsel kaynaklı da (yüksek dolgu ve protezler gibi) olabileceğini belirtiyor. Bu dental faktörlerin sorunu başlatıp başlatmadığını test etmek amacı ile splint yapılması gerekiyor. Splintler kas spazmını çözerek, diş arklarına gelen aşırı kuvvetleri minimuma indirerek tanıya yardımcı oluyor. Bunların yanı sıra eklem kas sistemini rahatlatıyor. Dişsel kaynaklı diş gıcırdatma ve sıkmada hatalı dental işlemler düzeltilerek bu alışkanlık ortadan kaldırılabiliyor. Stres kaynaklı alışkanlıkların tedavisinde ısırma plağı ve kas gevşetici ilaçlarla psikolojik tedavi de gerekiyor. Ayrıca çene eklemindeki deformasyona bağlı olarak, cerrahi tedavilere de başvuruluyor.
SIKINTI VERİYOR Diş gıcırdatmanın dişler üzerinde meydana getirdiği en büyük değişiklik, diş yüzeyi aşınmalarıdır. Bazı hastaların, sabah kalktıklarında ağızlarında kum olduğu hissine kapıldıklarını söyleyen uzmanlar, bunun aşınmış diş parçacıklarından kaynaklandığını vurguluyor. Dişlerin aşınması sonucu, hastanın dikey boyutunda (burun-çene ucu arasındaki mesafe) azalma oluyor. Bu da estetik sorunlara yol açıyor. Daha da önemlisi diş yüzeyi aşınmaları sonucu dişin siniri açığa çıkabiliyor. Diş gıcırdatma veya diş sıkma sonucu çiğneme kaslarında oluşan gerilemeye bağlı yoğun ağrılar da yaşanabiliyor. Çene ekleminden gelen sesler de diş gıcırdatma ve sıkma alışkanlıkları sonucu ortaya çıkan eklem deformasyonuna bağlı olarak yaşanıyor. Açma-kapama, çiğneme gibi hareketlerde kısıtlılık da bu alışkanlıklar sonucunda ortaya çıkıyor.