Hemen herkesin yaşlılık hastalığı olarak bildiği kataraktın artık çok erken yaşlarda karşımıza çıktığını, üstelik de bir meslek hastalığı olduğunu biliyor muydunuz?.
Göz doktoruna gittiniz ve gözlerinizde katarakt olduğunu söyledi. Oysa siz henüz bu ileri yaş hastalığı için çok gençsiniz. Ne kadar şaşırsanız haklısınız. Çünkü toplumumunuz büyük bölümü kataraktı yaşlılık hastalığı olarak biliyor. Oysa katarakt şu meslek grubundakileri tehdit ediyor: * Cam eşya üretiminde sıcak sıvı cama üfleyerek biçim veren işçiler * Fırıncılar * Diş doktorları Yani, mesleği gereği yoğun ısı veya ışıkla uğraşan insanların karakteristik hastalığı olma özelliğini taşıyan kataraktta oluşumu etkileyen özelliklere dikkat etmek gerekiyor. Katarakt oluşumunda en önemli tetikleyici unsurlar ise 'ısı' ve 'ışık'. Mesleği gereği yoğun ısı ve ışıkla çalışan insanlarda katarakt erken yaşlarda ortaya çıkıyor. Dünya Göz Hastanesi uzmanlarından Op.Dr. Ertan Sunay'dan katarakt hakkında bilgi aldık.
KATARAKT NEDİR? Göz içinde bulunan ve bir kameranın objektif lensi gibi iş görerek, göze giren ışınların odaklanmasını sağlayan lensin saydamlığını kaybetmesine 'katarkt' denildiğini söyleyen Dr. Sunay, saydamlığı bozulan lenslerde opaklaşma olduğunu belirtiyor. Opaklaşan lens buzlu cam gibi oluyor ve hastada görme ile ilgili şikayetler başlıyor. Daha çok yaşlılarda ve 60 yaş itibariyle görülen katarakt, nadir de olsa doğuştan da oluşabiliyor. Bunun ayrımını hekimlerin yapabileceğini söyleyen Op.Dr. Ertan Sunay kataraktın nedenlerini ise şöyle sıralıyor: * Göze gelen darbeler * Kişinin diyabet hastası olması * Geçirilmiş göz içi iltihapları * Bazı ilaçların (özellikle kortizon) uzun süre kullanımı * Kişinin yoğun ışıkla çalışması * Günümüzün değişken iklim koşullarında gözlerin güneş ışınına maruz kalması katarakt oluşumuna etken olarak gösteriliyor.
NASIL GECİKTİRİLİR? Katarakttan korkulmaması gerektiğini, ancak gözlerin de dış etkenlerden korunması gerektiğini anlatan uzmanlar, örneğin, yoğun ışık ile çalışanların koruyucu ve ışığı süzen gözlükler kullanmasını öneriyor. Dikkat edilecek bir diğer nokta ise göze zararlı olan ultraviole ışıklar. Her yaştan insanın, kuvvetli güneş ışığında, solaryumda, karlık ve dağlık bölgelerde gözlerini ultraviole ışınların zararlarına karşı koruyucu gözlükler takması gerekiyor. Bu nedenle, küresel ısınmayla hava sıcaklığının mevsim normallerinin çok üzerine çıkacağı tahin edilen yaz aylarında kalite belgeli, ultraviole- B ışınlarını yüzde 100 oranında süzen güneş gözlükleri kullanılması büyük önem taşıyor.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ Kataraktan kurtuluşun tek yolu ise ameliyat olmaktan geçiyor. Ameliyatta saydamlığını yitiren lens alınıyor ve göz içine yapay bir mercek yerleştirilerek hastanın tekrar iyi görmesi sağlanıyor. Ameliyatın, bugün tüm dünyada yaygın olarak kullanılan FAKO (Fakoemülsifikasyon) yöntemiyle uygulanması gerekiyor. Operasyonda, gözdeki opak mercek fakoemülsifikasyon yöntemiyle, ses dalgalarıyla parçalanarak emilip, yerine yeni mercek takılıyor. 15-20 dakikada tamamlanan operasyon, genel veya lokal anesteziyle yapılıyor. Göz, ameliyattan sonra sadece 24 saat kapalı tutuluyor ve açıldığında tatmin edici bir görme elde ediliyor.
GÖZLÜK KULLANILIYOR Ameliyatta göz içine numaralı mercek konuluyor. Hastanın gözlüğe ihtiyaç duymadan hayatını sürdürebilmesi için mercek numarası, ameliyattan hemen önce saptanıyor. Hastanın uzak görmesi sıfırlansa da, ameliyattan sonra genellikle okuma gözlüğüne ihtiyaç duyuluyor. Bazen, göz yapısı çok uygun kişilerde, göz içine multifokal lens konularak hastanın hem uzak hem de yakını gözlüksüz görmesi sağlanabiliyor.