Gerçek suçlu kim?
Hiperaktivite, dikkat yetersizliği ve dürtüselliğin sebepleri kesin olarak bilinmiyor. Ancak, çevresel faktörler, kalıtım beyin hasarları ve yiyeceklerdeki katkı maddeleriyle işlenmiş şeker konusunda bazı teoriler ortaya atılıyor....
Dikkat yetersizliği, hiperaktivite ve dürtüsellik hastalığında, ailenin ilk sorguladığı konu; çocukla olan iletişimlerindeki bir hatadan dolayı bu sorunun ortaya çıkmış olabileceğidir. Çocuğun aile içi eğitiminden ya da içinde bulunduğu sosyal faktörlerden dolayı ortaya çıkmış dikkat yetersizliği, hiperaktivite ve dürtüsellik sorunu bugüne kadar tanımlanmamıştır. Sebebin kalıtsal yapıya bağlı nörobiyolojik yapıda olduğu düşünülmektedir. Kalıtsal özelliğin mevcudiyeti, çevresel faktörlerin etkisinin olmayacağı anlamını taşımaz. Ancak, tek başına çevresel faktörlerin dikkat yetersizliği hiperaktivite ve dürtüselliği ortaya çıkarabileceği sanılmamaktadır. Bu gerçeği bilmek bile, sorunun ortaya çıkışında en azından kendilerinin bir hatası olmadığını anlamış olmaları; ailenin hissetmekte olduğu suçluluk duygusunu ortadan kaldırmak sureti ile içine düşülmüş olunan sıkıntıyı kısmen de olsa azaltacaktır.
Çalışmalar sürüyor
Dikkat yetersizliği, hiperaktivite ve dürtüselliğin ortaya çıkmadan yok edilebilmesi ya da kesin tedavisinin mümkün olması için bilimsel çalışmalar sürdürülmektedir. Ancak, bugün için dikkat yetersizliği, hiperaktivite ve dürtüsellik teşhisi varlığında, sebebin ortaya çıkarılması için harcanacak emek ve çabanın, terapiye yönlendirilmesi daha gerçekçi ve amacına yönelik olur. Geçtiğimiz yıllarda; dikkat yetersizliği, hiperaktivite ve dürtüselliğin ortaya çıkmasında rol oynaması muhtemel teoriler ortaya atılmış, ancak pek çoğu kanıtlanamayarak terk edilmek durumunda kalınmıştır. Aşağıda henüz geçerliliği kanıtlanamamış olsa da, aksi ispat edilene kadar araştırma konusu olmaya devam edilecek bazı teoriler sıralanmıştır.
Çevresel faktörler
Bazı çalışmalar hamilelikte sigara ve alkol kullanımının dikkat yetersizliği hiperaktivite ve dürtüselliğin ortaya çıkmasında rol oynamakta olduğunu öne sürmektedir. Bir diğer bulgu da, çocukların kanında yüksek oranda kurşun bulunmasıdır. Kurşunun çocuklara bulaşması; duvar boyaları, eski kurşun borulardan geçen su, teflon tavalar, petrol ürünleri ve atık piller ile doğanın kirlenmesi ile olduğu düşünülmektedir.
Minimal beyin hasarı
Toksik, radyoaktif, damarsal ya da mikrobik olsun, beynin dikkat alanlarını olumsuz etkileyerek moleküler düzeydeki hasarların dikkat yetersizliği, hiperaktivite ve dürtüselliğe neden olabileceği de öne sürülen, fakat her zaman kanıtlanamayan bir teoridir.
Ortak özellik: Gıda alerjisi
Yiyecek katkı maddeleri ve şeker Hazır yiyeceklerin içeriğinde bulunan koruyucu, tatlandırıcı ya da lezzet artırıcı amaçla kullanılan yapay katkı maddelerinin ve özellikle işlenmiş şekerin dikkat yetersizliği, hiperaktivite ve dürtüselliğe neden olduğu iddia edilmiştir. Nitekim 1982'de bu sorunu yaşamakta olan çocukların şekerden uzak ve doğal beslenme rejimlerini takiben % 5 oranında iyileşme görülmüştür. Bu çocukların yiyecek alerjisi gibi ortak bir özelliğe sahip oldukları da ayrıca dikkat çekmiştir. Ancak, bir diğer çalışmada ise işlenmiş şekerin dikkat yetersizliği, hiperaktivite ve dürtüselliğe neden olmadığı sonucuna varılmıştır.
Kalıtım
Dikkat yetersizliği, hiperaktivite ve dürtüsellik görülen aile bireylerinde ikinci olgunun görülme oranı % 25 iken, bu oran toplum genelinde % 5'tir. Tek yumurta ikizi çalışmaları da kalıtsal geçişi doğrular biçimdedir. Ancak ortak bir gen tanımlanamamıştır.
|
