1999 yılından bu yana toplanan 50 milyar YTL'lik deprem vergisinin çok büyük bir kısmı borç ödemeye aktarılırken, yaratılan deprem ekonomisi birçok yeni sektörü ortaya çıkardı
***
Tehlike yaklaşıyor, para borca gidiyor
Halktan deprem vergisi adı altında toplanan paraların çok küçük bir kısmı depremle ilgili çalışmalara aktarılırken, depreme hazırlık için yapılan çalışmalar da son derece yetersiz. 1999 depreminin 7 yıllık maddi zararına bakıldığında, toplanan vergilerle birlikte 8.5 milyar doları bulduğu belirtiliyor. Uzmanlar, depremlerin ekonomiye dolaylı etkisinin 50 milyar dolara yaklaştığını iddia ediyor. Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Sinan Aygün, 1999 depreminden sonra deprem vergisi adı altında şu ana kadar 50 milyar YTL para toplandığını tahmin ettiklerini, bunun sadece 4.5 milyar YTL'sinin deprem çalışmaları için harcandığını söyledi.
ZARAR 50 MİLYAR DOLAR Toplanan paranın borç ve faiz ödemelerine aktarıldığını anlatan Aygün, bu vergilerin sürekli hale gelmesine rağmen hala olası bir depremdeki kayıplara karşı yeterli önlemlerin alınmadığını vurguladı. Jeofizik Kurumu Başkanı Eftal Gökçe, 1999 depreminin ekonomiye verdiği zararın 50 milyar doları bulduğunu, olası büyük bir depremin ekonomiye etkisinin de 30-40 milyar dolar olacağını tahmin ettiklerini söyledi. Gökçe, şunları dile getirdi: "Türkiye'de 15 milyon konut var. Bunun 1 milyon 650 bini İstanbul'da. İstanbul'daki konutların 700 bin tanesi, ruhsatsız ve depreme dayanıksız. Bu 700 bin konutun yenilenmesi en fazla 3-5 milyar dolara malolur."
300 BİN KONUT İHTİYACI Zeytinburnu'nda devam eden pilot incelemelere göre 'senaryo' büyük bir depremde 3 bin bina, 72 bin insan ve 1 milyar dolarlık bir etkinin söz konusu olduğuna dikkat çeken Gökçe, "İstanbul Büyükşehir Belediyesi verilerine göre sadece 50 bin bina yıkılsa 17 milyar dolar gerekiyor" dedi. Gökçe, çözümün 'Kentsel Dönüşüm' olduğunu vurguladı. Gökçe, Türkiye'nin yılda 300 bin yeni konuta ihtiyacı var. 40 milyar dolarlık konut kredisi potansiyelinin sıcak para katkısını da deprem ekonomisi içerisinde dikkate almalıyız" diye konuştu. Gökçe, Deprem Afet Sigorta Kurumu'nun (DASK) çok sağlıklı çalışmadığını belirterek, deprem vergilerinin kaldırılarak, yerine proje sigorta sisteminin hayata geçirilmesini istedi.
