Karın ağrısı, gözle görülür şişkinlik, kabızlık ve ishal gibi ağrılı sorunların çoğu zaman hayatımızı kabusa çevirdiği bir gerçek. Ne var ki, onunla, yani İBS denen hastalıkla yaşamayı öğrenmeliyiz.
Kimi zaman yaşadığımız kabızlık, karın ağrısı, şişlik ve ishalin, yediğimiz herhangi bir yiyecekten veya üşüttüğümüz için oluştuğunu düşünerek üzerine düşmeyiz. Ancak bu şikayetler küçük yaştan beri yaşadığımız kronik bir hastalık olabilir. Öyle ki, saydığımız şikayetlerin tamamı bir hastalığın, yani İBS'nin belirtileri. İBS'yi merak ettik ve İç Hastalıkları-Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Hülya Över Hamzaoğlu ile hastalık hakkında konuştuk...
Çoğunluğun derdi ama...
* İBS denilen bu hastalık nedir? 'İltihabi Bağırsak Sendromu' diye adlandırılan hastalığın anlam olarak tam karşılığı 'Hassas Bağırsak Hastalığı'. Toplumun büyük kesimini kapsayan bu hastalıkta kanser ve iltihabi kolitlerde olduğu gibi bulgular olmasına rağmen, teşhislerde rastlanmıyor. Ama bu bir hastalık olmadığını da göstermez. İltihabi Bağırsak Sendromu, bağırsak hareketlerinin organizma tarafından farklı algılanıp, rahatsızlık olarak hissedilmesidir.
* Bu sendrom en çok kimlerde görülür? Toplumun yaklaşık yüzde 30'u hayatının bir döneminde bu yakınmalardan hekim karşısına çıkıyor. Özellikle kadınlarda daha sık görülüyor. Küçük yaşta psikolojik ve fizyolojik (dayak) tacizin yanısıra cinsel tacize (ensestecavüz) maruz kalmış insanlarda, ileri yaşlarda görülmesi mümkün. Psikolojik olarak strese daha açık olanlarda da normal popülasyona göre daha sık karşılaşılıyor. Enfeksiyonlar da bu sıkıntıyı artırabiliyor. Yapılan bir çalışma, yüksek sosyo-ekonomik gruptakilerin, alt gelir grubuna göre daha fazla risk altında olduğunu gösteriyor.
Kadın cinsiyeti faktör!
* İBS'nin oluşumundaki sebepler neler? Bazı çalışmalarda, aşırı hassasiyette sinirsel mekanizmaların beyne yaptıkları iletilerin bu insanlarda daha farklı olduğu gösterilir. Ama enfeksiyonların, menapoz sonrası dönemlerin ve genç yaşlardaki psikolojik travmaların tetiklediğini biliyoruz. Her zaman beslenme alışkanlığı ile ilişkili değil, ancak kadın cinsiyeti yine bir faktör. Çünkü normal dışkılama süresi daha uzun ve gaz olayı kadınlarda daha fazla olabiliyor.
* İBS, kendisini nasıl gösterir? Hastalıkta; şişkinlik, karın ağrısı (özellikle dışkılamayla geçen ağrı) olur. Kimisinde ishal, kimisinde kabızlık, kimilerinde de dönem dönem kabızlık ve ishal ataklarıyla seyreder. Genel olarak ne yenirse yensin şişkinlik ve karında gözle görülür bir şişme olması, dışkıda sümüksü madde (ama kan değil) gibi semptomlarla kendini gösteriyor.
* Sindirim sisteminin dışında da şikayet oluşturur mu? Bunlar nelerdir? İBS, üst gastrotenstal sistemi ilgilendiren, bilimsel bir tepki dediğimiz gazın yukarıda olması, geğirme hissi, midede yanma, ağrı ve hazımsızlık gibi yakınmaların varlığıyla alakalı bir sendrom olabilir. Boyun ve omuz ağrılarıyla kendisini gösteren 'fibromiyalji' dediğimiz kas ağrıları da İBS lokomotif sistemini ilgilendiriyor gibi. Aslında İBS için vücuttaki her organın fonksiyonel bir hastalığı var. Yaşam kalitesini bozabilir'
* Ciddi bir hastalık mıdır? Hastanın ken- disinin uygulayabileceği önlemler var mı? İBS, ölüm riski olmayan, ancak hayat kalitesini bozması açısından bakarsak önemli bir hastalık. Ve tabii ki, dönem dönem tedavi gerektiriyor. Hastaların bilmesi gereken; kendilerini bu hastalığa karşı rahat hissetmeleri. Öldürmeyeceğini, kendiliğinden geçmeyeceğini, hayatlarının parçası olduğunu, diğer insanlara göre bağırsaklarının daha az çalıştığını, çok hassas bir karına sahip olduklarından bu şikayetleri yaşadıklarıdır. Ancak bir hekimin bunları hastaya söyleyebilmesi için alerme edici birtakım semptomların (kolon kanseri ve bir çok nadir sebeplerin) olmaması gerekiyor. Tanı mutlaka doğru yapılmalı.
* Anlattığınız belirtileri yaşayanlar mutlaka bir hekime başvurmalı mıdır? Burada dikkat edilmesi gereken şu; İBS'nin üzerine başka rahatsızlıklar da eklenmiş olabilir. Yaş, hastalığın seyri açısından önemli bir faktör. Çünkü 50 yaşından sonra hastalık birden bire başlamaz. Demek istiyorum ki; ilerleyen yaş ile birlikte başlayan ve artan bahsettiğimiz bu tür şikayetler üzerine kişi mutlaka bir hekime başvurmalıdır.
