BIRBIRINDEN, önemli eserleri barındıran Orta Anadolu'nun ilginç bir bölgesi de Güzelyurt... Kapadokya Bölgesi'nin bir parçası olan Güzelyurt'un tarihi, yörede bulunan eski eserlere göre M.Ö 2500 yıllarına dayanıyor. Güzelyurt'un en eski ismi Roma ve Bizans Devirleri'nde "Karballa"ymış. Ortodokslar için önemli din adamlarından Aziz Gregorius'un çocukluğu burada geçmiş ve o dönemlerde Hıristiyanlığın dini merkezlerinden biri olmuş. Selçuklular Dönemi'nde Karballa ismi Gelveri olarak değiştirilmiş. Daha sonra Osmanlı hakimiyetine geçen Gelveri'nin ahalisi son nüfus mübadelesinde Yunanistan'a gitmiş. 1960'lı yıllarda ise Gelveri ismi Güzelyurt olarak değiştirilmiş. 1989 yılında Aksaray'ın il olmasıyla birlikte Güzelyurt'ta ilçe olmuş.
YER ALTLARINA GİZLENEN HAYATLAR Güzelyurt'ta bulunan peri bacaları, Göreme ve Zelve gibi Kapadokya Bölgesi yüzey şekillerine iyi bir örnek. Güzelyurt, Bizans eserlerinin yanısıra, Selçuklu ve Osmanlı Dönemi eserleri açısından da çok zengin. Bizans dönemi eserleri arasında Ahmatlı, Çömlekçi, Hacı Saadet Koç (Cafarlar), Kalburlu (Aziz Epthemios) ve Yamaç, Osmanlı Dönemi kiliseleri arasında Kömürlü ve Yalnız kiliseleri sayılabilir. Güzelyurt ilçe merkezi ve Manastır Vadisi'nde ziyarete açık üç adet yeraltı şehri bulunuyor.
KAPADOKYA'NIN KÜÇÜK AYASOFYA'SI M.S 385 yılında, Ortodokslar için önemli din adamlarından Aziz Gregorius adına yaptırılan Aziz Gregorius Kilisesi, din adamları adına inşa edilen en önemli kiliseler arasında yer alıyor. Yapıldığı günden sonra Ortodokslar için büyük önem taşıyan ve "Küçük Ayasofya" olarak bilinen bu kiliseye, 18'inci yüzyılda Rus Çarı 1'inci Nicola, bir kürsü hediye etmiş. Haç planlı, taştan yapılma kilise 1924 yılındaki mübadele sonunda camiye çevrildiği için freskleri badana ile örtülmüş ve Kilise Camii adını almış. Ortodoks mezhebinin kurucusu Gregorius'tan Anargiros'a kadar Hıristiyan dünyasının önde gelen din adamlarının yaşadığı Güzelyurt, turizmden hak ettiği payı alabilmek için umudunu 'Küçük Ayasofya' olarak bilinen bu Kilise Cami'ye bağlamış durumda. Burasının müze olması halinde bir çok turistin Güzelyurt'a geleceğine inanıyorlar. Ayrıca Aziz Gregorius Kilisesi'nin hemen altında bulunan ve zamanında vaftiz için kullanılan su kaynağının, çok sayıda hastalığa iyi geldiğine inanılıyor.
HEYBETLİ KİLİSE DİKKAT ÇEKİCİ... İlçe merkezinde Bucak Kilise (Aziz Anargiros Kilisesi) bulunuyor. Kapalı haç planındaki bu kilise, kubbeleri ve kolonlorı dahil olmak üzere tümü kayaya oyularak yapılmış. Kilise, son olarak 1884 yılında tamir görmüş. Günümüzde Vatikan'dan buraya gelip hacı olanlar var. İlçe merkezine 3 km mesafede Kızlar Manastırı olarak da bilinen Yüksek Kilise var. Dik kayalar üzerinde taş oyma olan kilise oldukça heybetli görünüyor. Hemen civarda peri bacalarıyla ve katedraliyle ünlü Selime, Ihlara Vadisi ve onun bitiş yerine yakın kanyonda, Melendiz Çayı'nın kenarlarına kurulmuş olan Belisırma, Ziga Kaplıcaları çevrede mutlaka görülmesi gereken yerlerin başında geliyor.
