Çikolata kistlerinde (endometriozisi) en sık görülen belirti ağrıdır. Adet öncesi ağrı hafifçe başlayarak, adet sırasında en şiddetli hale ulaşır. Hastalık ilerleyen aylarda lezyonların büyümesi ve yer işgal etmesiyle dayanılmaz duruma gelir. Endometriozis lezyonları tubaların (tüplerin) yapısını bozarak, hareketlerini kısıtlayabilir, yumurtlamayı bozarak, kısırlık yapabilir, düşüklerin bir nedeni olabilir. Sonuçta kısırlığın suçlularından sayılabilir.

Teşhis edilmelidir
Tanı konması bir zorunluluk arz eder. En kesin tanı bugün için laparoskopik yöntemle sağlanmaktadır. Ancak ultrasonografi ve MR tetkikleri operasyon yapmadan tanıya yardımcı değerli yöntemlerimizdendir. Bu hastalığın tedavisi vardır ve yapılmalıdır. Öncelikle bu hastalık, hafif evrede ise gebeliğe fırsat vermek amacıyla ilaç tedavisiyle (medikal tedavi) 6-8 ay ötelenebilir, bekletilebilir. Çünkü hafif olgularda medikal tedavi yapılmadan da gebelik, tedavi yapılanlarla aynı oranda oluşabilmektedir. Tedavide ilaç tedavisinin yanı sıra cerrahi tedavi veya her ikisi de uygulanarak yapılabilmektedir.

Östrojenler tetikliyor
Medikal tedavinin esası, prensip olarak östrojenleri vermemektir. Çünkü endometriozisin büyümesindeki sebep östrojendir. Buna karşı androjenler (erkekleştirici hormonlar) bu odakların küçülmesine yol açar. Progestajenler ise genellikle hastalığı geriletir. Hastalık yalancı menopoz tedavisi ile geriletilebilir. Bu amaçla Danazol kullanarak hafif androjenik etki ile ayrıca östrojenik aktivite azaltılarak, sonuçta adet durdurularak bu lezyonlar küçültülebilir. Ancak 1 cm. üzerindeki odaklar kaybolmaz. Tedavide bir başka yol yalancı gebelik uygulamaktır. Korunma hapları 4-6 ay verilerek özellikle ağrılar engellenebilir. Anlaşılacağı üzere gebelik sırasında da adet görülemeyeceğinden, gebelik de tedaviye yardımcı bir süreçtir. Gebelik sırasında iyi etki, progesteron hormonu sayesinde lezyonların küçülmesiyle olmaktadır.

Tekrarlama riski var
Orta ve şiddetli endometriozisli olgularda özellikle laparoskopik cerrahiler ile odaklar lazer veya elektrokoagülasyon teknikleriyle temizlenebilir. Ancak cerrahi tedavi sırasında neler yapılacağı hastanın yaşıyla ilintilidir. Hasta ileri yaşta ise çocuk beklentisi olmadığından yumurtalıklar çıkartılabilir. Çünkü hastalığın yüzde 10'a varan tekrarlama riski veya şansızlığı vardır. Halbuki bebek beklentisi olan hastalarda daha temkinli olarak yumurtalıkları koruyucu cerrahi girişimler yapılmalıdır. Cerrahi sonrasında da bir süre (3- 6 ay) medikal tedavi devam ettirilmelidir.

* * *
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Jinekolog Dr. Türker Kavas anlatıyor...