Prostatitte doğru tanıyı koymak çok önemlidir çünkü değişik tiplerinde değişik tedaviler uygulanması gerekir. Ayrıca, şikayetlere neden olan durumun altında idrar yolları enfeksiyonu, cinsel ilişki ile bulaşan bir hastalık, prostat büyümesi hatta kanser olabilir. Ancak bütün bunların doğru teşhis edilmesiyle hastanın sağlığına kavuşturulabilir. Bu nedenle bazı testler zorunludur. Teşhis nasıl yapılır? Öncelikle makattan parmakla muayene yapılmalıdır. Bu muayene prostatın her türlü hastalığında çok değerli bilgiler verir. Burada hekimin dikkat etmesi gereken, acele etmemesidir. Bu özel muayene hastaya anlatarak ve hazırlayarak, rahat bir ortamda ve hastanın canını yakmadan sakin bir şekilde yapılmalıdır. Böylece prostat ve çevre dokuların duyarlığı, ağrıları ve yapıları hakkında önemli fikirler edinilir. Hasta olan prostatlarda biraz daha rahatsızlık duyulabilir ama bu uzun süreli olmaz. Prostatta hastalık olsa bile, kalıcı bir hasar oluşmaz. Bu muayenenin yapılamayacağı tek durum, "akut bakteriel prostatit" denilen hastalıktır. Yüksek ateşle ve belirgin idrar zorluğuyla seyreden ve hastanın genel durumunu bozan bu prostatit türünde, hasta önce serum ve kuvvetli antibiyotiklerle tedavi edilmelidir. Mikroplar nispeten kontrol altına alınmadan yapılan parmak muayenesi, mikropların tüm vücuda yayılmasına neden olabilir. Bu da özellikle daha düşkün hastalarda hayati tehlike bile arzedebilir.

MENİ VE İDRARDA DA KÜLTÜR
Prostatitte mikrop olup olmadığını saptamak için prostat sıvısı örneği alınır. Bunun için parmakla prostat sıvısı sağılması gerekir. Bu işlem öncesi ve sonrasında idrarın da kültürü yapılır. Menide de kültür yapılması gerekebilir. Kanda PSA testi yapılır. Mikrop saptandığı zaman ise, idrar yolunda, prostatta, mesanede veya birden fazla yerde yerleştiği bulunur. Buna göre antibiyotik tedavisinin dozu ve süresi saptanır. İdrar debisi elektronik aletlerle ölçülür ve işeme sırasında yolda bir tıkanıklık olup olmadığı saptanır. Varsa bunun fonksiyonel mi mekanik mi olduğu araştırılır. Ultrason yapılarak, mesane ve prostatın görüntüleri alınır. Durumun tam aydınlatılamadığı durumlarda, mercekli bir alet idrar yolunun içi, prostat ve mesane incelenir. Sistoskopi denilen bu yöntemde, hastanın hafifçe uyutularak ağrı duymaması tercih edilir.