* PSA nedir?
PSA kelimesi, "Prostate Specific Antigen" yani "prostata özgün madde" kelimesinin baş harflerinden türemiştir. Tariften de anlaşılacağı gibi, sadece prostat ile ilgili olaylarda artabilir.

* PSA yükseldiğinde kanser mi demektir?
Normalde kanda az miktarda olan bu madde, prostat dokusunu ilgilendiren bir olayda prostattan kana daha çok karışır ve değeri kanda yükselir. Bu nedenler;
* Prostat kanseri
* İyi huylu prostat büyümesi
* Prostat iltihabı (prostatit)
* Meni boşalması (ejakülasyon)
* Mesaneye sonda konulması
* İdrar yolu ameliyatları
* Prostat biyopsisi
* Parmakla rektal muayene
* İdrar yolu enfeksiyonu
* Kabızlık
* Aç veya tok kan alınması fark etmez.

* PSA testine yardımcı testler var mı?
PSA'nın normal değeri, birçok laboratuarda 4.0 ng/ml olarak kabul edilmektedir. Bu "total PSA" değerinden başka serbest PSA'nın total PSA'ya oranı, yaşa göre PSA, prostat bezinin büyüklüğünü göre PSA değeri (PSA dansitesi), PSA'nın yıllar içindeki yükselme hızı (PSA velocity) gibi kavramlar bulunmaktadır. Özellikle kararsız kalınan PSA değerlerinde bu yardımcı ölçümlerden yararlanılır. Yakın zamana kadar kararsız kalınan 4 ila 10 değerleri arasında yüzde 25 oranında kanser çıkmaktaydı. Ama artık son zamanlarda PSA 2.5 üstünde ise bile prostat biyopsisi yapılması gerekebiliyor. Çünkü bu kanser şüphesi olan hastaların altıda birinde kanser saptanmaktadır. Hele PSA 10'un üstünde ise kanser ihtimali yüzde 60'tır.

* PSA düşükse tehlike yok mu?
Bu arada akılda tutulması gereken önemli bir durum da prostat kanseri varlığında PSA'nın her zaman için bir yükselme göstermeyeceğidir. Yani PSA 4'ten, hatta 2.5'tan düşükse bile kanser olabilir.

* PSA yüksekse ne yapmalı?
Hastanın kanındaki PSA değerini ancak bir üroloji uzmanı yorumlayabilir ve yararlanabilir. Kanser şüphesi varsa prostat biyopsisi yapılabilir. Yine de prostattan parça almaya karar vermeden önce mutlaka parmakla muayene de gereklidir.

* Prostat biyopsisi ne zaman yapılır?
PSA değerinin normal sınırlarda olduğu durumlarda bile parmakla rektal muayenede şüpheli bir bulgu varsa, biyopsi yapılabilir. Yani muayene ve kan bulgularının ayrı ayrı önemi vardır.