1969 olaylarının Erdoğan'a etkisi
ABD Dışişleri Bakanlığı'nın arşivlerinde 1969 yılı gizliliğinin kaldırılması, Türkiye iç siyasetinde derin tartışmaların açılmasına yol açtı. 1969 yılı olaylarının Başbakan Tayyip Erdoğan üzerinde de çok etkili olduğunu biliyoruz. Erdoğan ve AKP kurucularının aralarında sık sık 1969 olaylarını konuştuğunu, bazı siyasi gelişmelere 1969 olayları açısından baktıklarını duyuyoruz. 1969 olayları, Türkiye iç siyaseti açısından etkileri bugün de devam eden derin siyasi gelişmelere yol açtı. 1969 yılında ne oldu? Tek başına iktidara gelen Adalet Partisi parçalandı. Süleyman Demirel, tek başına kazandığı seçim sonunda iktidardan düştü. Necmettin Erbakan hareketi hız kazandı. "Darbeler kendi çocuklarını kurban eder" misali, Demokrat Parti, Adalet Partisi bölünmesi yaşandı. Rahmetli Celal Bayar ve rahmetli Mutlu Menderes, Demirel'den koptu. Bu olay Türkiye'yi 9 Mart ve 12 Mart darbelerine götürdü.
Demirel'insözleri 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, 1969 olaylarına ilişkin, "Darbe veya rahmetli Celal Bayar ve arkadaşlarının kopuşu tercihi yapmam lazımdı. Darbeyi önlemek için Bayar'ı kırdık. Ama bu bizi uzun yıllar kırık dökük bıraktı" diyor. Tarihin derinliklerine gidersek, o günkü olaylar bugünlerin da ha iyi anlatılmasına yardımcı olur. AKP'nin iktidar olması, 1969 olaylarından başlar. Adalet Partisi'ndeki kırılma, merkez sağda Erdoğan hare ketinin başarı grafiğini gösterir.
Siyasiders... Başbakan Erdoğan, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Bülent Arınç, Abdüllatif Şener, 1969 olaylarından büyük siyasi ders aldıklarını, hassas konulardaki davranışları ile gösterdiler. Süleyman Demirel, 1969 seçimlerini tek başına kazandı. Bakanlar Kurulu listesini yaparken tarihi bir hata yaptı. Siyasi affı çıkartmadığı için Celal Bayar ve Menderes ekibi ile limoni ilişkileri vardı. Bayar ekibinin vitrin ismi Saadettin Bilgiç ile mücadeleye girdi. 1963 yılında Genel Başkanlık yarışında Bilgiç'i yendi ama kavga bitmemişti. Darbe veya siyasi af arası nda kalan Demirel, tek başına seçimi kazanmanın sonunda siyasi hatasını yaptı. Sadettin Bilgiç ve arkadaşlarını kabineye almadı. Demirel Hükümeti, bütçe oylamasında Bayar ve arkadaşları tarafından düşürüldü. Amerikan gizli belgelerindeki darbe olmadı ama Demirel adeta zıpkın yedi.
AdaletPartisiparçalandı Adalet Partisi parçalandı, Demokratik Parti kuruldu. Başına Meclis Başkanı Ferruh Bozbeyli getirildi. Yasaklı Bayar, Anadolu yollarına düştü, Demirel'in TOBB Başkanlığı'ndan zorla indirdiği Necmettin Erbakan, 1969 seçimlerinde Konya'dan bağımsız milletvekili seçildi. İşte Erbakan hareketi ve AKP iktidarına giden yol buradan başladı. Celal Bayar'ın Demokratik Parti'si, Necmettin Erbakan'ın Milli Nizam Partisi, Milli Selamet Partisi, Demirel'e büyük darbe vurdu. 12 Mart Muhtırası sonrasında, 1973 seçimlerinde Demirel darbe yedi. Bülent Ecevit bu seçimden Başbakan, Necmettin Erbakan ise Başbakan Yardımcısı olarak çıktı. 1969 seçimlerini yüzde 50'ye yakın oyla kazanan Demirel ve AP, 4 yıl sonra çöktü. İşte bu gelişmeleri ve derin analizlerini Başbakan Erdoğan iyi biliyor. 2007 seçimleri sonrasında, yakın arkadaşları Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ü, Bülent Arınç'ı, Abdüllatif Şener'i yanında tutması, Erdoğan'ın 1969 olaylarından büyük ders aldığını göste rir. Erdoğan, 1969 olaylarının benzerini bugün de görüyor. Siyasi taktikleri ni buradan çözmeye çalışmalıyız.