Kardiyovasküler Cerrahi Uzm. Dr. Nazan Bitir: Varisler (1)
Toplardamarların (ven) herhangi bir dış etken olmaksızın genişlemesi, uzaması ve kıvrılması 'varis' olarak isimlendirilir. Aslen, süreğen (kronik) toplardamar yetersizliği hali olan varis, kan akımının yavaşlaması ile ortaya çıkar. Toplardamarlar kanın kalbe geri dönüşü sırasında kanın geriye kaçmasını engelleyen kapakçıklar içerir. Bu kapakçıklar da herhangi bir nedenle zayıflık olması kaçaklara ve damarlarda kan miktarı ile basıncın artmasına sebep olur. Bu basınç toplardamarlarda varis oluşumu ile sonuçlanır. Varis, yüzeysel veya derin toplardamar sisteminin birisinde başlar ancak ilerleyici olması sebebiyle sonuçta her iki sistemi de etkiler. Hastalık başlangıçta ince varis damarları oluşması ve daha sonra bunların ilerlemesi şeklinde oluşabileceği gibi kısa zamanda gelişen bacak şişmesi ve ek şikayetler (ağrı, kramp vb.) ile de ortaya çıkabilir. Varis görünür bir sebebe bağlı olmaksızın herhangi bir etkenle de oluşabilir.
OLUŞUM NEDENLERİ * Saptanabilir bir sebep olmadığı durumlar; genellikle, kalıtımsal (ailevi yatkınlık), doğuştan gelen toplardamar duvar yapısındaki zayıflık ve damar içindeki kapakçıkların zayıf-yetersiz olmasına bağlıdır. * Mesleki nedenlerle uzun süre hareketsiz ayakta kalınması, özellikle bu tarz yatkınlığı olan kişilerde varis oluşumunu hızlandırır, * İkincil bir nedenle gelişen varisler için ise oluşumu tetikleyen sebepler içinde; gebelikte gelişen hormonal etki ve karın içi basıncın artması sayılabilir. * Şişmanlık nedeniyle karın içinde basıncın artması ve toplardamarlara baskı olması, * Karın içinde kitle (tümör vb.) gelişimi sonucu toplardamarlarda baskı olması, * Damar içi pıhtı gelişimi sonucu toplardamarlarda tıkanıklık (derin ven trombozu), * Toplardamarlarda iltihabi durumla damar içi yapının bozulması (tromboflebit), * Bacaklarda çarpma, yaralanma gibi kazalar nedeniyle toplardamarlarda hasarlanma da varis nedenleri arasında sayılabilir.