Kısırlık, (Infertilite) nedir? Bir çifte kısır tanısı koymanın kriterleri nedir? Korunmasız ilişkiye rağmen 1 yıl içinde gebelik elde edilememesine kısırlık denmektedir. Burada ilişki sıklığı da tanımlanmalıdır. Çünkü hastalıklar ya da sosyal ve psikolojik nedenlerle ilişki sıklığı azalmışsa bu da gebe kalma ihtimalini azaltmaktadır. Haftada 2-3 kere cinsel ilişki normal olarak tanımlanmaktadır. Sonuç olarak haftada 2-3 kere korunmasız birlikteliğe rağmen gebelik elde edilememesini kısırlık olarak tanımlıyoruz.
YAŞ FAKTÖRÜ ÖNEMLİ * Bu süre her yaş için geçerli mi? Erkek yaşının üreme kabiliyeti üzerine etkisi belirgin değil. Yani erkekler ileri yaşlarda bile eşlerinde gebelik elde edebiliyor. Çünkü üreme için erkeğin ve kadının üreme hücrelerinin üretilmesi gerekli. Erkeklerde spermler, yani üreme hücreleri yaştan bağımsız olarak üretilebiliyor. Ancak kadınlarda durum farklı. Kadınlar doğdukları andan itibaren belli sayıda yumurta hücresi ile doğuyorlar ve bu sayı hiçbir zaman artmıyor. Yıllar içinde azalarak ortalama 45- 50 yaşları civarında tamamen tükeniyorlar. Yumurtaları tükenen hastanın adet görmesi ve gebelik elde etmesi mümkün değildir. Bu duruma 'menopoz' denir. Kadın yaşı ilerledikçe gebelik şansı azalacağından bu 1 yıllık bekleme süresi 37 yaşından yüksek kadınlarda 6 ay ile sınırlandırılabilir.
* Kısırlık şikayeti ile başvuran çiftlere tanı amaçlı neler yapılıyor? Kısırlık bir kadın problemi gibi görülmekle beraber biliyoruz ki, tüm kısırlık nedenleri içinde erkek faktorünün oranı yaklaşık yüzde 40 civarındadır. Bu nedenle biz, çiftlerin incelemesine erkeklerin sperm analizi ile başlıyoruz. 3-5 günlük bir cinsel perhizi takiben alınan sperm örneğinde spermlerin sayısı, hareketliliği, şekil bozukluğunun olup olmaması değerlendiriliyor. Tek bir sperm analizi ile erkek faktörü hakkında oldukça iyi bilgi edinebiliyoruz. Kadın faktörünün araştırılması biraz daha kapsamlı. Bu noktada kadının ilk olarak ultrasonografi ile değerlendirilmesi gerekiyor. Adetin 2-4. günleri arasında kadına ait hormon testlerini istiyoruz. Adet bitiminden itibaren 1 hafta süreyle HSG adını verdiğimiz rahim filmini çekiyoruz. Bununla da rahmin iç yapısını ve tüplerini değerlendiriyoruz.
* Kadına ait kısırlık sebepleri nelerdir? Kadınlarda gebelik elde edilmesi için her şeyden önce kadınlarda düzenli bir yumurtlamanın olması gereklidir. Kadınlarda her ay 1 adet yumurta üretilmektedir. Ortalama adetin 12-16. günleri arasında gelişen bu yumurta olgunlaşmasını tamamlayarak yumurtalıklardan atılır ve tüplerin içine girer. Burada spermlerle buluşarak döllendigi takdirde rahim içine yerleşerek gebelik oluşur. En sık görülen problemler; yumurtlama problemleri, tüplerin tıkalı olması, rahim içinde miyom ya da polipler ile doguştan rahim problemleri gibi anatomik nedenlerdir. Ancak bunların dışında da endometriosis gibi bazı özel durumlar da söz konusu olabilmektedir.
* Bu testler yapıldığı halde herhangi bir bulguya rastlamadığınız hastalar da oluyor mu? Böyle bir hasta grubu var. Biz bu durumu açıklanamayan kısırlık olarak tanımlıyoruz. Ancak rutin testlerin dışında daha girişimsel tanı yöntemleri ile bu problemlerin de bir kısmına tanı konulabiliyor. Örneğin endometriosis hastalığında tanı, ameliyat esnasında konmaktadır. Laparoskopi ya da histeroskopi adlı kameralarla yapılan kapalı ameliyat yöntemleri ile tanı koyabiliyoruz.