Burun akıntısında dahi antibiyotiğe sarılmak vücudumuzu savunmasız bırakıyor. Öyle ki, hastalıklara karşı tek silahımız olan faydalı bakterileri de kendi elimizle öldürüyoruz....
Bilinçsiz ve yanlış antibiyotik kullanımı yarardan çok zarar getiriyor. Özellikle ülkemizde antibiyotik türü ilaçların 'leblebi' gibi tüketildiğini söyleyen uzmanlar, bu konuda ciddi uyarılarda bulunuyor. İşte antibiyotikle ilgili yapılan hatalar, merak edilen sorular ve yanıtları:
Fırsatçı bakteriler
* Hangi durumlarda antibiyotik kullanmak gerekiyor? Antibiyotikler bakterileri öldürmeye veya üremelerini durdurmaya etkili ilaçlardır. Bu nedenle sadece bakterilerin neden olduğu hastalıklarda kullanılması; nezle, grip gibi virüslerin yol açtığı hastalıklarda kullanılmaması gerekiyor. Çünkü, kullanılsa da işe yaramıyor. Bunun yanında vücutta normalde bulunması gereken bakterileri de öldürerek, vücut savunmasını zayıflatıyor ve fırsatçı olabilecek başka bakterilerin hastalık yapmasına zemin hazırlıyor.
* Antibiyotik kullanımında en sık yapılan hatalar nelerdir? Antibiyotiklerin doktor reçetesi olmadan kullanılmaması gerekiyor. "Daha önce bana iyi gelmişti, aynısından alayım" gibi bir yaklaşım hataların başında geliyor. Çünkü tek bir tablet bile idrar yolu enfeksiyona neden olan bakterinin kültürde üremesine engel oluyor.
* Nelere dikkat edilmeli? Alerjik reaksiyonlar, antibiyotik kullanımında sık rastlanan sorunların başında geliyor. Bu nedenle doktora gidildiğinde antibiyotik alerjisi olup olmadığının söylenmesi gerekiyor. Aynı şekilde ilaç kullanımı sırasında oluşabilecek yan etkilerden de doktorun haberdar edilmesi önem taşıyor. İlacın hangi saatlerde ne kadar süre ile alınacağı, yan etkisi olduğunda ne yapması gerektiğinin bilinmesi gerekiyor. Sadece antibiyotikler için değil tüm ilaçlarla geçerli olan bir kural ise kesinlikle alkolle birlikte alınmamasıdır.
* Bilinçsiz kullanım ne gibi sonuçlar yol açıyor? Yanlış ve bilinçsiz kullanım sonucu, vücuttaki bakteriler antibiyotiklere dirençli hale gelebiliyor; ilaçlar tamamen etkisini yitiriyor. Bu durumda bazen çok pahalı ve damardan verilmek zorunda kalınan antibiyotikler kullanılmak zorunda kalınıyor, bazen de elimizde kullanacak tek bir silahımız bile kalmıyor.
Tehlike sinyalleri Uzun süreli ve gereksiz antibiyotik kullanımı insanın vücudunda normalde bulunan ve hastalıklara karşı savunma sağlayan bakterilerin ölmesine neden oluyor. Bu bakterilerin yerine hastalık yapıcı bakteriler gelip, hastalığa yol açıyor. Bunun en güzel örneği ise; ağızda oluşan mantar enfeksiyonları, bağırsak düzenin bozulması ve ishaller. Antibiyotik kullanımına bağlı ishaller bazen çok ciddi boyutlara ulaşabiliyor.
* Çocuklarda ve hamilelerde kullanım tehlikeli mi? Çocuklar, yaşlılar, gebeler, kronik hastalığı olan kişilerde antibiyotik kullanımı çok daha fazla önem gerektiriyor. Her antibiyotik çocuk veya gebe, hatta emziren annede rahatlıkla kullanılamıyor. Bu nedenle özellikle bu gruptaki insanlar kendi kendilerine antibiyotik almaması öneriliyor.
* Türkiye, bilinçsiz antibiyotik kullanımı konusunda diğer ülkelerden geri mi? Ülkemizde gereksiz antibiyotik kullanım oranı yüzde 50 civarında seyrediyor. Tüm ilaç maliyetlerinin de yüzde 21'ini antibiyotikler oluşturuyor. Avrupa ve Amerika'da bu oranlar çok dahha düşük. Reçetesiz ilaç kullanmak ve bilinçsizce her ateşin, burun akıntısının antibiyotikle iyileşeceğini sanmak ülkemizde bu oranları yükseltiyor. Bununla beraber aynı nedenle dünyanın pek çok ülkesine göre çok daha yüksek oranda dirençli bakterilerle enfeksiyonlar görülüyor. Bunu düzeltmek için hem tıp çevrelerinin hem de hastaların bilinçlendirilmesi büyük önem taşıyor. Antibiyotik kullanırken hem doktorun hem de hastanın "Gerçekten antibiyotik gerekli mi?" sorusunu sorması gerekiyor.