Kadınlarda erkeklerden daha sık görülen varis, genetiğin yanı sıra uzun süre ayakta durma ve oturmadan dolayı da ortaya çıkıyor. Oluşması engellenemiyor, ancak tedavisi de yok değil.
Vücudumuzda bazı bölgelerde deri altındaki toplardamarların düzensiz bir biçimde uzaması, genişlemesi ve kıvrımlar oluşturması nedeniyle ortaya varis dediğimiz rahatsızlık çıkıyor. Varisin türlü nedenleri olabiliyor. En başta genetik ve ailesel faktörler olmak üzere uzun süreli ayakta durmak, hamilelik (ilk 3 ayda oluşan varisler doğumu takip eden 3 ayda genellikle kayboluyor, fakat tekrarlayan hamilelikler sonucu kalıcı olabiliyor) ileri yaş, hareket eksikliği ve kilo almaya bağlı olarak toplardamarlarda balonlaşmalar oluşuyor. Yer çekimine zıt çalışan kapakçıkların kanı yukarı gönderememesi sonucu toplardamarlar varisli görünüm alıyor.
VARİS ÇEŞİTLERİ 1. Örümcek veya telenjiekrazi denilen, deri içinde ince kırmızı veya mavi renkte örümcek ağı görünümündeki varisler. 2. Retiküler denilen ciltten hafif kabarık mavi renkte varisler. 3. Büyük geniş kıvrımlar oluşturan ana toplardamar varisleri.
ŞİKAYETLER Varisler hem erkek hem de kadınlarda görülmekle birlikte kadınlarda daha fazla oranda şikayete sebep oluyor. Örümcek varisler daha çok kadınlarda görülüyor ve başlangıçta sadece estetik sorun yaratıyor. Ancak tedavi edilmezse ağrıya sebep olabiliyor. Şikayetler uzun süre ayakta durma ve oturma ile artış gösterebiliyor. En tipik olan şikayetler; özellikle akşam saatlerine doğru bacaklarda dolgunluk ve yanma hissi oluyor. İleri derecede varisleri olanlarda bu şikayetlere gece krampları eklenebiliyor. Çok ayakta kalma ile ayak bileklerinde şişme olabiliyor ve varis bölgelerinde ödem oluşabiliyor. Daha ileri safhalarda tedavi edilmezlerse kronik damar yetmezliği ile bacaklarda dolaşım bozukluklarına ve sonunda da bacak ülserlerine (yara açılması) yol açabiliyorlar. Muayene dışında kesin tanı için kullanılan en değerli tetkik renkli doppler ultrasonografi. Varisler dışarıdan kolayca görülse de bu tetkik derinde bulunan ve gözle görülmeyen ana toplardamarların hastalıklı olup olmadığını ortaya koyuyor. Kişinin toplardamar haritasını çıkararak en uygun tedavi planının yapılmasını sağlıyor.
TEDAVİ ŞEKİLLERİ Varislerin tedavisinde ilk çözüm olan varis çorabı ve baskılı bandajlar uzun süre kullanımda rahatsız edici olduğundan genellikle tercih edilmiyor. Günümüzde varislerin modern tedavisinde 3 ana yöntem var. 1. Skleroterapi: Varislerin içine çok ince iğnelerle girilerek sklerozan madde verilmesi ve varislerin kurutulması işlemidir. Skleroterapi uygun şekilde ve uzman ellerde yapılırsa riskleri düşük, uygulaması kolay bir yöntemdir. Tedavi bir klinikte yapılır. Genelikle seanslar halinde uygulanır. Skleroterapi sonrası deride hafif morarmalar ve renklenmeler olabilir. Morarmalar 15-20 günde kaybolur. 2. Lazer tedavisi: Çok ince örümcek damarların veya skleroterapi sonrası geride kalan ince damarların deriye lazer ışını verilerek yok edilmesi işlemi. Tedavi ağrısız ve anestezi gerektirmiyor. 3. Damar içi lazer tedavisi: Varisli ana toplardamarların içine ince bir kateter ile girilip damarın içine lazer ışını verilerek varisin kurutulması işlemidir. Çok ileri durumda olmayan varisler için cerrahi uygulamalara bir alternatif olarak kullanılıyor. İş kaybına yok açmıyor. 4. Cerrahi tedaviler: Varisli damarlara yapılan ameliyat. Bacakta yapılan kısa cilt kesilerinden varisli yüzeyel damarların çıkartılması veya aşağıda (diz içi bölgesi) ve yukarıda (kasık) yapılan kısa cilt kesilerinden varisli ana toplardamarın soyularak çıkartılması, yüzeyel ve derin toplardamarlar arasında bulunan damarların bağlanarak kesilmesi. Ameliyathanede yapılıyor. Birkaç günlük iş ve güç kaybına neden oluyor. Çok ileri dönem varis hastalığında ameliyat kaçınılmaz oluyor.
KORUNMAK İÇİN Varis oluşumunun en önemli sebebi ailesel yatkınlık olduğundan oluşması önlenemiyor. Fakat uzun süre ayakta durmak ya da tam tersi oturarak hareketsiz kalmaktan kaçınmak gerekir. Varisin ilk döneminde varis çorabı kullanmak ilerlemesi bir ölçüye kadar engellenebiliyor. Eğer kiloluysanız kilo vermek, alkol ve sigaradan uzak durmak, aşırı sıcak banyo yapmamak ve saunaya girmemek de önlemler arasında yer alıyor.
