Hoşgörü
Dünyada bugün kültürler, diller ve dinler iç içe yaşanmaktadır. Avrupa'nın birçok şehrinde kiliseler, camiler ve havraların yanı sıra uzak doğu dinlerinin mabetleri de görülebilmektedir. Demek ki, sınırların varlığını sürdürmesine, savaşlara ve sorunlara rağmen, insanlar yine de bir insanlık bütünlüğü içinde birleşebilmiştir. Bu birleşme bir beklenti olmaktan çıkmış, somut bir gerçek olmuştur. Türk mutasavvıf şairi YunusEmre, "Yaratılanıhoşgör,Yaratandanötürü." Demiştir. Dünyanın neresinden, hangi ırktan, dinden ve dilden geldiğimiz veya şeklimizin nasıl olduğu kendi elimizde değildir.
İYİLİKDÜŞÜNENİYİLİKBULUR İnsanlar birbirlerine yabancı olduklarında, kendi inancından olmayanları cehenneme göndermeyi veya onları yok etme planları yaparak dünyayı onlardan temizlemeyi kolayca düşünebiliyorlar. Halbuki tanıştılar ve yakınlaşıp arkadaş oldular mı, düşünceleri ve davranışları değişiyor. Önce belki şöyle düşünüyorlar: "Odabirinsan,doğruyolubulmakvecennetegirmekonundahakkı,belkibenbunaaracıolabilirim!" Fakat bu düşüncelerinin karşılıklı olduğunu farkedince şaşırıyorlar. Ne yapsınlar şimdi? Yeniden ayrılıp yabancılaşsınlar mı, aldırmazlıktan mı gelsinler, yoksa hedefi aynı olan farklı yollarda yürümekte olduklarının bilincine varsınlar da karşılıklı olarak saygı davranışı mı geliştirsinler? Bir insanın gönlünü kırmak, ister müslüman ister başka bir dinden olsun veya hiç bir dinden olmasın, mümin davranışına aykırıdır. İslam düşüncesinde, insanın gönlü büyük Ka'be olarak vasıflandırılmıştır. Bunun sebebi, gönlün, yaratıcının üflediği hayat nefesinin yeri sayılmasındandır. Şair şöyle söylemiştir: Kıblegahıkibriyadır,yıkmagönlünkimsenin " Yani kimseyi gücendirme, çünkü gönül en büyük Ka'be'dir.
HERCANLIYAMERHAMET Mutasavvıf şair, burada gönlü bir ev olarak düşünüyor ve gönül evini Ka'be'den daha önemli sayıyor. Çünkü gönül evinde Allah'ın insana üflemiş olduğu ruh bulunmaktadır. Yerlere göklere sığmayan Allah, insan kalbine sığabilmektedir. YunusEmre şöyle söylemiştir: Yunusderkibeheyhoca,gereksevarbinhacca, Hepsindeneyice,birgönülegirmektir. Yunus yukarıdaki mısralarda bir insanın gönlünü yapmanın, hacca gitmekle eşdeğer olduğunu vurgulamak istiyor. Bizlerin de hangi dinden, ırktan ve dilden olurlarsa olsunlar sırf Allah'ın yaratmış olduğu varlıklar olması sebebiyle bütün insanlara karşı sevgi ve hoşgörü ile davranmanız gerekir. Hatta İslam dini, sırf insanlara değil, bütün varlıklara karşı merhametle davranılmasını ister. Bir arada yaşabilmenin temel espirisi de budur. Bütün canlılara hoşgörü ile davranmak İslam'ın temelinde vardır. İslam sevgi, saygı, hoşgörü dinidir. Bu nedenle, içinde bulunduğumuz Ramazan ayından başlamak üzere kimseyi kırmamalı, insanlara iyi davranmalıyız. İnanan, hoşgörülü insandır.
