AB ile Türkiye arasındaki müzakereler Kıbrıs Rum kesimi yüzünden durma noktasına geldi. Şu anda hem Türkiye hem AB yetkilileri karşılıklı kozlarını oynuyorlar. AB ne diyor: -Limanlarınızı açın, yoksa müzakereleri durdururuz. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı cevap veriyor: -Durdurursanız durdurun.
***
Peki sonra ne olacak? Müzakereler durunca Türkiye ile AB arasındaki ipler kopacak mı? Hayır. Her iki taraf "derin" bir düşünme sürecine girecek. Müzakereleri durdurmak kime ne kazandırır, ne kaybettirir; o sorgulanacak. Sonra, diplomasi yoluyla Kıbrıs'ta yeni uzlaşma zemini oluşturulacak. Yeni planlar ortaya atılacak. Nitekim Yunanistan Dışişleri Bakanı Dora Bakoyani, sorunu AB zeminine çekmeyi hedefleyen bir plan hazırladıklarını açıkladı bile. Ama Türkiye'nin istediği, Annan Planı çerçevesinde kalmak. Çünkü AB, Kıbrıs'ta taraf değil. Resmi taraflar belli: Türk ve Rum kesimlerinin yanı sıra, Türkiye, Yunanistan ve İngiltere. AB'nin bu konuda bir şey söyleme yetkisi dahi yok. Yunanistan'ın "AB zemininde çözüm" önerisine karşı Başbakan Erdoğan'ın yanıtı açık: -Kıbrıs'ta siyasi çözüm AB zemininde olmaz. BM zemininde olacaktır. ABD Dışişleri Bakanlığı da, "Annan Planı"nı esas alarak çözüm bulunması gerektiğini bildirdi. Uzlaşma noktasına gelinirse, müzakereler yeniden başlayacak. Çünkü "müzakereleri durdurma" kararı "iptal etme" anlamına gelmiyor. "Durdurma" dedikleri şey, aslında "dondurma". Anlaşmazlık sürerse, müzakereler; TürkiyeAB, Kıbrıs Rum kesimi ve Türk kesimi arasındaki buzlar eriyene kadar "dondurulacak". Krizin doğru tanımı bu.
***
Peki buzlar ne zaman erir? Öncelikle AB Konseyi'nin 26 Nisan 2004'te aldığı karar uyarınca Kuzey Kıbrıs'a yönelik izolasyonun "acilen" kaldırılması gerekiyor. Yani, AB'nin verdiği sözleri yerine getirip, Kuzey Kıbrıs'la doğrudan ticaretin başlatılması, taahhüt edilen mali yardımların yapılması, Kuzey ile Güney arasında eşitliği sağlayacak siyasi açılımların gerçekleştirilmesi. Bunlar yerine getirilirse, Türkiye de hava ve deniz limanlarını Rum uçak ve gemilerine açabilir. Aksi halde, seçime doğru gidilirken Türkiye'de hiçbir hükümete böyle bir adım attırılamaz. Rumlar ve AB hiçbir açılım yapmadan Kıbrıs'ta daha fazla ödün vermenin "siyasi intihar" olacağını, AK Parti Hükümeti de iyi biliyor. Bu yüzden, Başbakan AB'ye meydan okuyor: -Müzakereleri durdurursanız durdurun.
***
Bugüne kadar görülmüştür ki, halkın gururunu okşayacak meydan okumaların siyasi getirisi yüksek. Anlaşılan AK Parti Hükümeti de yükselen milliyetçilik rüzgarından yararlanmak istiyor. Bunun için Kıbrıs iyi bir fırsat oluşturuyor. Ancak ortada ironik bir durum var: Hükümet, göreve geldiği zaman, Kıbrıs'ta "çözümsüzlüğün sembolü" olarak Rauf Denktaş'ı görüyordu. Denktaş, kademeli olarak devre dışı bırakıldı. Ama şimdi Başbakan'ın, "Çözümsüzlük çözüm değildir" noktasından "Müzakereler durursa dursun" noktasına geldiği dikkat çekiyor.
